Supapların
Temel Görevleri:
- Hava/Gaz Girişi (Emme Supapları):
- Motor çalışırken, yakıt ve hava karışımının silindirlere
girmesini sağlayan supaplar "emme supapları" olarak bilinir.
Emme supapları, emme manifoldu ile silindir arasındaki geçişi
kontrol eder.
- Egzoz Gazı Çıkışı (Egzoz Supapları):
- Yanma işlemi sonrasında, motor silindirinde oluşan yanmış gazların
dışarı atılmasını sağlayan supaplar ise "egzoz supapları"
olarak adlandırılır. Bu supaplar, egzoz manifoldu ile silindir arasındaki
geçişi kontrol eder.
Supapların
Yapısı:
Supaplar genellikle metal alaşımlarından
yapılır ve genellikle uzun, ince bir çubuk şeklinde olup, üst kısmı yuvarlak
veya düz olabilir. Supapların birkaç temel bileşeni vardır:
- Şapka (Üst Kısım): Supabın
üst kısmıdır ve genellikle silindire gazın girmesini ya da çıkmasını
sağlayan yüzeydir.
- Shaft (Gövde): Supabın
dikey olarak hareket etmesini sağlayan ana kısımdır. Bu kısım, supapların valf
yataklarında kayarak hareket etmesini sağlar.
- Köşe ve Kollar: Supabın
çalışmasını sağlayan aktüatörler ve bağlantı elemanlarıdır.
Supapların
Çalışma Prensibi:
- Supaplar, valf mili (kam mil) aracılığıyla hareket eder. Kam
mili, motorun içindeki kam dişlileri ile dönerek, supapların açılıp
kapanmasını sağlar. Kam milinin dönme hareketi, supapları açarak yakıt
hava karışımının silindirlere girmesini ve yanmış gazların
egzoz manifoldundan dışarı çıkmasını sağlar.
- Supaplar, genellikle yaylar yardımıyla kapalı tutulur. Kam mili
devri, supapların ne zaman açılacağı ve kapanacağı konusunda kritik bir
rol oynar.
Supap Türleri:
- Emme Supapları:Hava-yakıt karışımının silindirlere girmesini sağlayan supaplardır. Bu supaplar genellikle daha büyük olur çünkü daha fazla gazın girmesi gerekir.
- Egzoz Supapları:Yanma sonucu oluşan egzoz gazlarının dışarı çıkmasını sağlar. Egzoz supapları, daha yüksek sıcaklıklarla çalıştıkları için genellikle daha dayanıklı ve sert yapılı olur.
Supapların
Önemli Özellikleri:
- Açılma ve Kapanma Zamanı:
Supapların ne zaman açılıp kapanacağı, kam milinin (valf mili)
tasarımına bağlıdır. Bu zamanlama, motorun verimliliği, gücü ve yakıt
ekonomisi üzerinde doğrudan etkili olabilir.
- Supap Yatakları:
Supaplar, supap yatakları içinde hareket ederler. Bu yataklar,
supapların düzgün çalışabilmesi için çok önemlidir.
- Supap Yayları:
Supapların kapanmasını sağlayan yaylar, motorun yüksek devirde bile düzgün
çalışmasını sağlar.
Supapların
Çalışma Döngüsü:
- Emme Fazı: Emme supapları açılır ve yakıt hava
karışımı silindirlere girer.
- Sıkıştırma Fazı: Emme
supapları kapanır ve yakıt hava karışımı sıkıştırılır.
- Yanma Fazı: Yanma meydana gelir ve egzoz supapları
kapanır, bu fazda güç üretilir.
- Egzoz Fazı: Egzoz supapları açılır ve yanmış gazlar
dışarı atılır.
Supapların
Önemi:
- Motor Performansı:
Supapların doğru bir şekilde açılıp kapanması, motorun verimliliğini
ve güç üretimini doğrudan etkiler. Bu yüzden supapların doğru
ayarlanması, motorun performansını artırır.
- Yakıt Ekonomisi: İyi
çalışmayan supaplar, motorun yakıt verimliliğini olumsuz etkileyebilir. Bu
da yakıt tüketimini artırır.
- Emisyonlar: Supaplar, egzoz gazlarının düzgün
bir şekilde dışarı atılmasını sağlar. Yetersiz supap çalışması, yüksek
emisyonlara yol açabilir.
Supapların
Bakımı ve Sorunları:
- Supap Sızıntıları:
Zamanla, supaplar yeterince iyi kapanmayabilir ve yakıt sızıntılarına
yol açabilir. Bu da motorun verimsiz çalışmasına neden olabilir.
- Supap Aşınması: Sürekli
kullanım nedeniyle supaplar aşınabilir ve sıkışabilir, bu da
motorun düzgün çalışmasını engelleyebilir.
- Supap Ayarı: Motorun doğru çalışabilmesi için supap ayarlarının
düzgün bir şekilde yapılması gereklidir. Yanlış ayarlanmış supaplar,
motorun performansını düşürebilir.
Sonuç:
Supap, içten yanmalı motorların temel bileşenlerinden biri olup, motorun verimli çalışması için son derece önemlidir. Emme ve egzoz gazlarının doğru bir şekilde kontrol edilmesi, motorun güç üretimi ve yakıt verimliliği açısından kritik bir rol oynar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumunuz İçin Teşekkürler