Şehir Sellerinin Nedenleri Nelerdir?

Şehir Sellerinin Başlıca Nedenleri

Şehir selleri, hem doğal hem de insan kaynaklı faktörlerin birleşimiyle oluşur. Şehirleşme, altyapı eksiklikleri ve iklim değişikliği gibi unsurlar şehir sellerinin başlıca nedenlerindendir. İşte bu nedenlerin ayrıntıları:

1. Doğal Faktörler

• Şiddetli ve Ani Yağışlar:
  Kısa süre içinde yoğun miktarda yağışın düşmesi, suyun şehir altyapısı tarafından hızlı bir şekilde tahliye edilmesini zorlaştırır.

• Topografya ve Arazinin Eğimi:
  Eğilimli arazilerde yağmur suyu hızla aşağı doğru akarak alçak alanlarda su birikmesine neden olabilir.

• Su Yataklarının Doğal Akışının Bozulması:
  Nehirler ve dereler, yapılaşma veya başka müdahalelerle doğal akışlarından saptırıldığında taşkınlar meydana gelebilir.

2. İnsan Kaynaklı Faktörler

a. Kentleşme

• Geçirimsiz Yüzeylerin Artışı: Beton, asfalt ve taş gibi geçirimsiz yüzeyler, suyun toprağa sızmasını engeller ve yüzey akışını artırır.
• Yeşil Alanların Azalması: Doğal yeşil alanlar suyu emebilir, ancak bu alanların yok edilmesi suyun birikmesine neden olur.

b. Plansız Şehirleşme

• Dere Yataklarına Yapılaşma: Doğal taşkın alanlarına yapılan yerleşim yerleri, suyun akışını engelleyerek taşkınları artırır.
• Yetersiz İmar Planları: Sel riskini dikkate almayan planlama, şehirleri taşkınlara açık hale getirir.

c. Altyapı Eksiklikleri

• Yetersiz Drenaj Sistemleri: Şehirlerdeki yağmur suyu kanallarının kapasitesinin düşük olması, suyun hızlı tahliye edilmesini engeller.
• Bakım Eksikliği: Tıkalı veya hasarlı altyapılar, suyun akışını durdurarak taşkınlara yol açar.

d. Çevre Tahribatı

• Ormansızlaşma: Ormanlar, suyun toprağa emilmesine yardımcı olur. Ormansızlaşma bu süreci bozarak yüzey akışını artırır.
• Doğal Su Yollarının Yok Edilmesi: Su kanallarının doldurulması veya üzerlerine yapı inşa edilmesi, taşkın riskini artırır.

3. İklim Değişikliği

• Şiddetli Yağışların Sıklığının Artması: İklim değişikliğiyle birlikte aşırı yağış olaylarının sıklığı artmıştır.
• Ani ve Yoğun Yağışlar: Kısa sürede çok yoğun yağmur, drenaj sistemlerinin kapasitesini aşarak sel oluşturur.
• Deniz Seviyesinin Yükselmesi: Sahil şehirlerinde deniz seviyesinin yükselmesi, sel ve taşkın riskini artırır.

4. Atık ve Çöp Sorunları

• Tıkalı Drenaj Sistemleri: Su kanallarının çöplerle tıkanması, suyun akışını engeller ve su birikintilerine yol açar.

5. Sosyoekonomik ve Demografik Faktörler

• Hızlı Nüfus Artışı: Şehirlerdeki hızlı nüfus artışı, altyapının yetersiz kalmasına neden olabilir.
• Ekonomik Yetersizlikler: Sel önleyici projelerin hayata geçirilememesi, taşkın riskini artırır.

Şehir sellerinin bu nedenleri, hem yerel hem de uluslararası düzeyde alınacak önlemleri zorunlu hale getirir. Doğru altyapı planlaması, çevre koruma politikaları ve iklim değişikliği ile mücadele stratejileri bu nedenleri ortadan kaldırmada etkili olabilir.