ISPANAK

Ispanak, besin değeri yüksek, kış aylarında sıkça tüketilen, yaprakları sebze olarak kullanılan bir bitkidir. Türk mutfağında çorbalardan böreklere kadar geniş bir kullanım alanı bulunur. İşte ıspanak hakkında bilmeniz gerekenler:

1. Genel Özellikler

• Latince Adı: Spinacia oleracea.
• Aile: Ispanakgiller (Amaranthaceae).
• Renk ve Yapı: Yeşil, geniş veya ince yapraklıdır; dokusu hafif etlidir.
• Kökeni: İlk olarak İran’da yetiştirildiği düşünülmektedir. Avrupa’ya 8. yüzyılda ulaşmıştır.

2. Besin Değeri

Ispanak, vitamin ve mineral bakımından zengin, düşük kalorili bir sebzedir. 100 gram çiğ ıspanağın besin içeriği:

• Kalori: 23 kcal
• Karbonhidrat: 3.6 g
• Protein: 2.9 g
• Lif: 2.2 g
• Vitaminler: A vitamini, C vitamini, K vitamini, E vitamini, B9 (folik asit).
• Mineraller: Demir, magnezyum, kalsiyum, potasyum.
• Antioksidanlar: Lutein, zeaksantin, beta-karoten.

Sağlık Faydaları:

• Kan Sağlığı: Yüksek demir içeriğiyle kansızlığa iyi gelir.
• Kemik Sağlığı: K vitamini kalsiyumun emilimini artırır.
• Göz Sağlığı: Lutein ve zeaksantin gözleri UV ışınlarından korur.
• Bağışıklık: C vitamini bağışıklık sistemini destekler.
• Sindirim Sistemi: Lif içeriği bağırsak sağlığını destekler.

3. Ispanak Nasıl Tüketilir?

1. Yemeklerde: Zeytinyağlı ıspanak, ıspanaklı yumurta, ıspanak çorbası gibi yemeklerde pişirilir.
2. Hamur İşleri: Ispanaklı börek, gözleme gibi tariflerde kullanılır.
3. Çiğ Tüketim: Salatalarda taze yaprakları tercih edilir.
4. Smoothie: Yeşil içeceklerde enerji verici bir bileşen olarak kullanılır.

4. Popüler Tarifler

1. Ispanaklı Börek: İnce açılmış yufka içine peynirle karıştırılmış ıspanak eklenerek yapılır.
2. Zeytinyağlı Ispanak: Soğan, domates ve baharatlarla zeytinyağında pişirilir.
3. Ispanaklı Yumurtalı Kavurma: Sabah kahvaltılarında veya pratik akşam yemeklerinde tercih edilir.
4. Ispanak Çorbası: Kremalı veya yoğurtlu olarak hazırlanabilir.

5. Ispanak Yetiştirilmesi

• Toprak ve İklim: Humuslu ve nemli toprakları sever. Serin iklimlerde iyi yetişir.
• Ekim Zamanı: İlkbahar veya sonbaharda ekilir.
• Bakım: Düzenli sulama gerektirir, ancak fazla su çürümeye neden olabilir.
• Hasat: Genellikle 6-8 hafta içinde hasat edilecek duruma gelir.

6. İpuçları

• Ispanak Temizliği: Kumlu bir yapıya sahip olduğu için iyice yıkanması gerekir. Yaprakları birkaç kez suya batırarak temizleyebilirsiniz.
• Pişirme Süresi: Fazla pişirilirse besin değerinin bir kısmı kaybolabilir. Hafif sotelemek önerilir.
• Saklama: Taze ıspanak, buzdolabında nemli bir bezle sarılarak saklanabilir. Uzun süreli saklama için dondurulabilir.

7. İlginç Bilgiler

• Demir İçeriği: Ispanak, Popeye karakterinin popülerleştirdiği gibi bir demir deposudur, ancak içerdiği oksalat, demirin emilimini bir miktar azaltabilir.
• Bitkisel Protein Kaynağı: Vejetaryen ve vegan diyetlerde popülerdir.
• Antik Dönem: Orta Çağ’da "İspanya Bitkisi" olarak adlandırılmıştır.