DNS Ne Demek?

DNS (Domain Name System)

DNS (Domain Name System), internet üzerindeki alan adlarını (domain name) IP adreslerine (Internet Protocol Address) çeviren bir sistemdir. İnternetteki her cihazın, web sitelerinin ve diğer hizmetlerin benzersiz bir IP adresi vardır. Ancak insanlar, rakamlardan oluşan IP adreslerini hatırlamakta zorlanabilirler. DNS, bu problemi çözer ve kullanıcıların alan adlarını (örneğin, www.example.com) yazdıklarında onları doğru IP adresine yönlendirir.

DNS'nin Temel Özellikleri ve İşlevleri:

1. Alan Adı Çevirisi: DNS, kullanıcıların yazdığı alan adlarını (örn. www.google.com) karşılık gelen IP adreslerine çevirir (örneğin, 142.250.191.14). Bu, web sitelerinin veya internet hizmetlerinin doğru şekilde yüklenmesini sağlar.

2. Hiyerarşik Yapı: DNS, hiyerarşik bir yapıya sahiptir. Bu yapı, farklı düzeylerdeki alan adı sunucularının birbirleriyle iletişim kurarak doğru yönlendirmeleri yapmasını sağlar. DNS yapısı genellikle şu düzeylerde organize edilir:

   • Root (Kök) Sunucuları: En üst düzeydeki sunuculardır. Tüm DNS sorguları burada başlar.
   • TLD (Top-Level Domain) Sunucuları: Alan adlarının sonundaki uzantıları (örneğin, .com, .org, .net) yöneten sunuculardır.
   • İsim Sunucuları (Name Servers): Belirli bir alan adı sağlayıcısına ait olan, daha spesifik alan adı bilgilerini içeren sunuculardır.

3. DNS Kayıtları: DNS, farklı türlerdeki kayıtlara sahiptir. Bu kayıtlar, çeşitli yönlendirmeler ve yönelimler sağlar. Yaygın DNS kayıt türleri şunlardır:

   • A Kayıtları: Alan adlarını, IPv4 adreslerine çevirir.
   • AAAA Kayıtları: Alan adlarını, IPv6 adreslerine çevirir.
   • CNAME Kayıtları (Canonical Name): Bir alan adını başka bir alan adına yönlendirir.
   • MX Kayıtları (Mail Exchange): E-posta yönlendirmeleri için kullanılır, e-posta trafiğini doğru sunuculara yönlendirir.
   • TXT Kayıtları: Metin tabanlı bilgi içerir, genellikle doğrulama ve güvenlik için kullanılır.
   • NS Kayıtları (Name Server): Alan adının hangi DNS sunucuları tarafından yönetileceğini belirtir.

4. DNS Önbelleği (Cache): DNS sorguları genellikle yerel olarak önbelleğe alınır. Bu, tekrar yapılan sorgularda daha hızlı yanıtlar alınmasını sağlar. Ancak, DNS önbelleği zamanla güncellenmelidir çünkü alan adı bilgileri değişebilir.

5. Yedekleme ve Yük Dengeleme: DNS, yük dengeleme sağlamak amacıyla birden fazla IP adresini aynı alan adına atayabilir. Bu sayede birden fazla sunucuya yönlendirme yapılabilir ve hizmet sürekliliği sağlanır.

DNS Çalışma Prensibi

1. DNS Sorgusu Başlatma: Kullanıcı bir web sitesine gitmek için tarayıcısına alan adını (örneğin, www.example.com) yazar. Tarayıcı, DNS sunucusuna sorgu gönderir.

2. DNS Sunucusu Yanıtı: DNS sunucusu, önbelleğinde bu alan adı ile ilgili bir IP adresi bulursa, bu adresi tarayıcıya iletir. Eğer önbelleğinde yoksa, DNS sorgusu başka sunuculara yönlendirilir.

3. İlgili Sunucuya Yönlendirme: DNS sunucusu, alan adı ile ilişkilendirilmiş doğru IP adresini bulana kadar, sorguyu kök sunucusundan başlayarak diğer sunuculara yönlendirir.

4. IP Adresinin Çevrilmesi: Son olarak, DNS sunucusu doğru IP adresini bulur ve kullanıcıya iletir. Tarayıcı, bu IP adresine bağlanarak web sayfasını yükler.

DNS Türleri:

1. İleri Yönlendirme (Forward Lookup): En yaygın DNS sorgusu türüdür. Alan adını IP adresine çevirir.

   • Örneğin: www.example.com → 192.168.1.1

2. Geri Yönlendirme (Reverse Lookup): IP adresini alan adına çevirir. Genellikle ağ yöneticileri tarafından kullanılır.

   • Örneğin: 192.168.1.1 → www.example.com

DNS'nin Avantajları:

1. Kullanıcı Dostu: DNS, insanların karmaşık IP adresleri yerine anlamlı alan adlarını kullanmalarını sağlar.
2. Yük Dengeleme: Aynı alan adı için birden fazla IP adresi sunarak ağ yükünü dengelemeye yardımcı olur.
3. Önbellekleme: DNS, önbellek kullanarak, daha hızlı alan adı çözümlemeleri sağlar.
4. Yedekleme: DNS, birden fazla sunucu ile yedekli yapı sağlar, böylece ağ arızalarına karşı dayanıklıdır.

DNS'nin Dezavantajları:

1. Güvenlik Açıkları: DNS, çeşitli siber saldırılara maruz kalabilir. DNS Spoofing ve DNS Hijacking gibi saldırılar, kötü niyetli kişiler tarafından DNS yanıtlarının değiştirilmesi veya yönlendirilmesi anlamına gelir.
2. Dışa Bağımlılık: DNS, internetin temel bileşenlerinden biri olduğundan, DNS sunucularına yapılan saldırılar internetin erişilebilirliğini etkileyebilir.

DNS Güvenlik Önlemleri:

1. DNSSEC (DNS Security Extensions): DNSSEC, DNS yanıtlarının doğruluğunu sağlamak için dijital imzalar kullanır. Bu, DNS sorgularına ve yanıtlarına yönelik saldırıları engellemeye yardımcı olur.
2. Çift Aşamalı DNS: Birincil ve ikincil DNS sunucularının birlikte çalıştığı yedekli sistemler kullanarak güvenliği artırmak.
3. Güvenli İletişim Protokollerinin Kullanımı: DNS over HTTPS (DoH) veya DNS over TLS (DoT), DNS sorgularının şifrelenmesini sağlayarak daha güvenli hale getirir.

Sonuç

DNS, internetin temel yapı taşlarından biridir ve alan adlarını IP adreslerine çevirerek kullanıcıların web sitelerine kolayca erişmesini sağlar. Ancak güvenlik sorunları nedeniyle, DNS yönetimi ve güvenliği önemlidir. DNS’nin doğru yapılandırılması ve güvenlik önlemlerinin alınması, internetin daha güvenli ve verimli kullanılmasını sağlar.