BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC), 1992 yılında Rio de Janeiro'da düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı'nda (Rio Zirvesi) kabul edilen, iklim değişikliği ile mücadele amacı güden uluslararası bir anlaşmadır. Bu sözleşme, ülkeler arasında iklim değişikliği ile ilgili ortak bir çerçeve oluşturarak, küresel ısınmayı sınırlama ve bunun etkilerini azaltma çabalarını koordine etmek için bir temel sağlar.

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin Amaçları:

1. İklim Değişikliğinin Zararlarını Azaltmak:
   İklim değişikliğinin çevre, toplumlar ve ekonomi üzerindeki etkilerini azaltmaya yönelik uluslararası iş birliğini teşvik eder. Bu, sera gazı emisyonlarının azaltılması, doğal afetlere karşı dirençli toplumlar oluşturulması gibi alanlarda alınacak önlemleri içerir.

2. Sera Gazı Emisyonlarını Azaltmak:
   Sözleşme, gelişmiş ülkelerden sera gazı emisyonlarını azaltmaları ve gelişmekte olan ülkelere finansal ve teknik destek sağlamaları konusunda taahhütlerde bulunmalarını bekler. Bu, iklim değişikliğinin etkilerini sınırlamayı amaçlar.

3. Küresel Isınmanın Sınırlandırılması:
   Sözleşme, küresel sıcaklık artışını insan faaliyetlerinden kaynaklanan ısınmanın etkisiyle 2°C’nin altında tutmayı hedefler. Bu hedef, daha sonra Paris İklim Anlaşması ile güçlendirilmiştir.

4. Sürdürülebilir Kalkınma:
   Sözleşme, çevresel sürdürülebilirliği ekonomik ve sosyal kalkınma ile dengede tutmayı amaçlar. İklim değişikliğine yönelik politika geliştirilirken, sosyal adalet ve kalkınma hedefleri de göz önünde bulundurulur.

Sözleşmenin Temel İlkeleri:

1. Ortak Amaç, Ancak Farklılaştırılmış Sorumluluklar:
   Gelişmiş ülkeler, sanayileşmişlik düzeyleri nedeniyle tarihsel olarak daha fazla sera gazı emisyonuna neden olmuştur. Bu nedenle, daha büyük emisyon yükümlülüklerine sahip olmaları beklenirken, gelişmekte olan ülkeler daha düşük yükümlülükler ve destek alır.

2. Emisyonların Azaltılması:
   Ülkeler, emisyonlarını azaltmaya yönelik taahhütler verirler, ancak her ülkenin verdiği taahhütler, gelişmişlik düzeyine, kapasitesine ve sorumluluğuna göre farklılık gösterir.

3. Sürekli İzleme ve Değerlendirme:
   İklim değişikliği ile mücadeledeki ilerlemeler, her beş yılda bir izlenir ve raporlanır. Ülkeler, iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik politikalarını ve stratejilerini düzenli olarak gözden geçirir.

4. Teknik ve Finansal Yardım:
   Gelişmekte olan ülkelere, sera gazı emisyonlarını azaltmak ve iklim değişikliğine uyum sağlamak için gerekli finansal ve teknolojik desteğin sağlanması önemlidir. Bu destek, gelişmiş ülkeler tarafından sağlanır.

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin Başlıca Önemli Anlaşmaları:

1. Kyoto Protokolü (1997): Kyoto Protokolü, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ni takip eden ve 2005 yılında yürürlüğe giren bir anlaşmadır. Bu protokol, gelişmiş ülkelerin sera gazı emisyonlarını belirli hedeflere göre azaltmalarını öngörür. Kyoto Protokolü, daha çok gelişmiş ülkelere odaklanarak, gelişmekte olan ülkelere sınırlı bir yükümlülük getirmiştir.

2. Paris İklim Anlaşması (2015): Paris Anlaşması, 2015 yılında kabul edilen ve 2020 yılında yürürlüğe giren küresel bir anlaşmadır. Anlaşma, sera gazı emisyonlarını sınırlama hedefini küresel çapta kabul eder ve 2°C’nin altında sıcaklık artışı hedefi koyar. Ayrıca, ülkelerden her 5 yılda bir iklim hedeflerini gözden geçirmeleri istenir. Paris Anlaşması, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında daha eşit bir yük paylaşımı hedefler ve ulusal katkıları teşvik eder.

3. Marrakeş Anlaşması (2016): Paris İklim Anlaşması'nın uygulanmasına dair detayları belirlemek amacıyla yapılan görüşmeler sonucunda, Marrakeş'te kabul edilen anlaşma, özellikle finansal ve teknik yardım mekanizmalarının oluşturulmasına yönelik kararlar alır.

Sözleşmenin Uygulama Mekanizmaları:

• İklim Değişikliği Konferansları (COP):

  • Sözleşmenin hükümetler arası görüşmelerini düzenleyen yıllık konferanslar düzenlenir. Bu konferanslarda, ülkeler arasındaki iklim politikaları görüşülür, anlaşmalar imzalanır ve ortak hedefler belirlenir.
  • COP, 1995 yılında başlamış olup, her yıl yapılır ve Paris İklim Anlaşması gibi önemli uluslararası kararlar burada alınır.

• Ülke Katkıları ve İzleme:
  Her ülke, belirlediği hedeflere ulaşabilmek için izlenebilir katkılar sunar. Bu katkılar, zamanla gözden geçirilir ve daha ambisiöz hedefler belirlenmesi sağlanır.

Sonuç:

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, iklim değişikliği ile mücadelede küresel bir çerçeve sağlayarak, dünya çapında ortak bir eylem planı oluşturulmasına yardımcı olmaktadır. Bu sözleşme, hükümetlerin, sivil toplumun ve özel sektörün iş birliği ile iklim değişikliği etkilerini sınırlamak ve daha sürdürülebilir bir gelecek için adımlar atmak amacıyla önemli bir platformdur.