Ağ Ne Demek?

Ağ (Network), birden fazla cihazın birbirine bağlanarak veri, kaynak ve bilgi paylaşımı yapabileceği bir sistemdir. Bu cihazlar bilgisayarlar, telefonlar, sunucular, yazıcılar ve diğer ağ cihazları olabilir. Ağlar, genellikle iletişimi ve veri iletimini sağlamak için kullanılır ve bu iletişim, çeşitli ağ protokollerini kullanarak gerçekleştirilir.

Ağlar, verilerin yerel veya uzak mesafelerde hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar ve farklı türlerde yapılandırılabilirler. Ağa bağlanan cihazlar birbirleriyle veri alışverişi yapabilir, dosya paylaşabilir ve internet gibi geniş ağlara erişebilir.

Ağ Türleri

Ağlar, kullanım amacına ve kapsamına göre farklı türlere ayrılabilir. İşte bazı temel ağ türleri:

1. Yerel Alan Ağı (LAN - Local Area Network)

• Tanım: LAN, genellikle tek bir bina veya küçük bir coğrafi alanda (örneğin, ofis, okul, ev) bulunan cihazları bağlayan ağdır. LAN, çok hızlı veri iletimi sağlar ve genellikle Ethernet kabloları veya Wi-Fi kullanarak bağlanır.
• Özellikler:
  • Hızlı veri iletimi.
  • Küçük coğrafi alanda çalışır.
  • Düşük maliyetli kurulumu.
  • Yüksek güvenlik seviyesi.
• Örnek Kullanım Alanları: Evdeki internet ağı, küçük ofis ağları.

2. Geniş Alan Ağı (WAN - Wide Area Network)

• Tanım: WAN, büyük bir coğrafi alanı kapsayan ağdır. Genellikle şehirlerarası, uluslararası veya kıtalararası iletişim sağlamak için kullanılır. WAN, yerel ağları birbirine bağlayarak daha geniş bir ağ yapısı oluşturur.
• Özellikler:
  • Geniş coğrafi alanı kapsar.
  • Yavaş veri iletimi (LAN’a kıyasla).
  • Genellikle internet üzerinden iletişim kurulur.
• Örnek Kullanım Alanları: Şirketlerin farklı şehirlerdeki ofisleri arasındaki bağlantılar, internet.

3. Metropol Alan Ağı (MAN - Metropolitan Area Network)

• Tanım: MAN, bir şehir veya büyük bir yerleşim alanı içinde yer alan ağları birbirine bağlayan ağdır. WAN ve LAN arasında yer alır, genellikle birden fazla LAN’ı birbirine bağlamak için kullanılır.
• Özellikler:
  • Bir şehir veya büyük bir bölgeyi kapsar.
  • Yüksek hızda veri iletimi sunar.
• Örnek Kullanım Alanları: Üniversiteler, büyük şirketlerin şehir içindeki ofisleri arasındaki bağlantılar.

4. Kişisel Alan Ağı (PAN - Personal Area Network)

• Tanım: PAN, tek bir kişinin kullanabileceği cihazları birbirine bağlayan küçük ölçekli ağdır. Bu ağ, genellikle bir odada veya birkaç metre çapındaki alan içinde cihazlar arasında iletişim sağlar.
• Özellikler:
  • Çok kısa mesafelerde çalışır.
  • Düşük güç tüketimi ve düşük maliyetli.
• Örnek Kullanım Alanları: Akıllı telefon ile kulaklık arasındaki Bluetooth bağlantısı, bir laptop ile yazıcı arasındaki Wi-Fi bağlantısı.

5. Sanat Ağları (CAN - Campus Area Network)

• Tanım: CAN, genellikle bir okul kampüsü, üniversite veya büyük bir iş merkezi gibi bir alanda birden fazla LAN’ı birbirine bağlayan ağdır. CAN, daha büyük ağların bir parçası olabilir ve LAN’dan daha geniş bir alanı kapsar.
• Özellikler:
  • Kampüs gibi geniş alanlarda kullanılır.
  • Yüksek hızda veri iletimi sağlar.
• Örnek Kullanım Alanları: Üniversite kampüsündeki bilgisayar ağı.

Ağ Yapılandırmaları (Topolojiler)

Ağ topolojisi, cihazların ağ üzerinde nasıl bir şekilde bağlandığını tanımlar. Farklı topolojiler, ağın verimliliğini, güvenliğini ve yönetimini etkiler. İşte bazı temel ağ topolojileri:

1. Yıldız Topolojisi (Star Topology)

• Tanım: Yıldız topolojisinde, tüm cihazlar merkezi bir cihaz (genellikle bir anahtar veya yönlendirici) ile bağlantılıdır. Her cihaz, merkezi cihazla iletişim kurar.
• Avantajlar: Kolay kurulum ve bakım; bir cihazın arızalanması, ağın geri kalanını etkilemez.
• Dezavantajlar: Merkezi cihazın arızalanması, tüm ağı etkileyebilir.

2. Halka Topolojisi (Ring Topology)

• Tanım: Halkada, her cihaz bir diğer cihazla doğrudan bağlantılıdır ve veriler ağdaki cihazlar arasında tek bir yönle geçer. Her cihazın hem bir giriş hem de bir çıkış noktası vardır.
• Avantajlar: Veri iletimi genellikle hızlıdır, çünkü veriler tek yönlü bir yolda ilerler.
• Dezavantajlar: Bir cihazın arızalanması, tüm ağın çalışmasını engelleyebilir.

3. Otobüs Topolojisi (Bus Topology)

• Tanım: Otobüs topolojisinde, tüm cihazlar tek bir iletişim hattına bağlanır. Veriler, bu hattın üzerinden tüm cihazlara iletilir.
• Avantajlar: Kolay kurulum ve düşük maliyet.
• Dezavantajlar: Hattın bir bölümü arızalandığında tüm ağ etkilenebilir.

4. Ağaç Topolojisi (Tree Topology)

• Tanım: Ağaç topolojisi, yıldız topolojisinin genişletilmiş bir versiyonudur. Birden fazla yıldız topolojisi, ana bir ağda birbirine bağlanır.
• Avantajlar: Ölçeklenebilir, büyük ağlar için uygundur.
• Dezavantajlar: Merkezi cihazın arızalanması, ağın büyük kısmını etkileyebilir.

5. Mesh Topolojisi (Mesh Topology)

• Tanım: Mesh topolojisinde, her cihaz doğrudan diğer tüm cihazlarla bağlantılıdır. Bu, ağın güvenliğini ve veri iletimi güvenilirliğini artırır.
• Avantajlar: Yüksek güvenilirlik ve veri iletimi için güvenli bağlantılar.
• Dezavantajlar: Kurulumu ve yönetimi zor ve maliyetlidir.

Ağ Bileşenleri

Ağların işleyişinde kullanılan bazı ana bileşenler şunlardır:

• Yönlendirici (Router): Ağı dış dünyaya bağlayan cihazdır. Verilerin doğru hedefe yönlendirilmesini sağlar.
• Anahtar (Switch): LAN içindeki cihazları birbirine bağlayan cihazdır. Verileri belirli cihazlara iletmek için kullanılır.
• Erişim Noktası (Access Point): Kablosuz ağların merkezinde bulunan cihazdır, cihazlara kablosuz bağlantı sağlar.
• Modem: İnternet servis sağlayıcısından gelen verileri, yerel ağa ileten cihazdır.
• Hub: Verileri tüm cihazlara ileten basit bir ağ cihazıdır (genellikle günümüzde yerini anahtara bırakmıştır).

Ağ Protokolleri

Ağların çalışabilmesi için belirli kurallar ve standartlar gereklidir. Bu kurallar protokoller olarak adlandırılır. En yaygın ağ protokollerinden bazıları şunlardır:

• TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol): İnternette veri iletimi için temel protokoldür.
• HTTP/HTTPS (Hypertext Transfer Protocol / Secure): Web sayfaları için kullanılan protokoller.
• FTP (File Transfer Protocol): Dosya transferi için kullanılan protokol.
• DNS (Domain Name System): Alan adlarını IP adreslerine dönüştüren protokol.
• DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol): Ağdaki cihazlara dinamik IP adresleri atanmasını sağlayan protokol.

Sonuç olarak, ağlar, cihazların birbirleriyle verimli ve güvenli bir şekilde iletişim kurabilmesi için kritik öneme sahiptir. İster küçük bir ev ağı olsun, ister büyük bir küresel ağ, her ağın kendine özgü gereksinimleri ve yapılandırmaları vardır. Ağ teknolojileri, internetin ve diğer dijital sistemlerin temelini oluşturur.