LAHANA

Lahana (Brassica oleracea)

• Lahana bitkisi; karnabahar, şalgam, brüksel lahanası, alabaş, brokoli gibi bitkilerle aynı familyada yer alır 
• Beyaz baş lahana Karadeniz bölgesi başta olmak üzere ülkemizde yaygın bir şekilde yetiştiriciliği yapılan bir sebze çeşididir. 
• Kış sebzeleri arasında yer alan bitki, içerdiği vitamin ve mineraller sayesinde insan sağlığı için oldukça yararlıdır. Çiğ olarak, dolmalık, turşuluk ve diğer yemeklerde kullanılarak tüketilebilir. 
• Yetiştiricilikte kullanılan tohumlar genel olarak yöresel populasyonlardan elde edilmektedir.  
• Ticari olarak yapılan yetiştiriciliklerde ise ıslah edilmiş ticari çeşitler kullanılır. 
• Üreticinin kendi yetiştirdiği sebzelerden elde ettiği tohumları kullanması, yetiştirilen ürünün heterojen yapıya sahip olmasına neden olabilir. Bu durum üretimde standardizasyona aykırı olacağı için istenmeyen bir durumdur. Bu yüzden ticari yetiştiriciliklerde hibrit çeşitler kullanılması daha uygundur.

İklim İstekleri

• Lahana bir serin iklim sebzesidir. Sonbahar başlangıcı ve ilkbahar sonu arasındaki serin dönemlerde yetiştirilir. 
• Ülkemizde kışlık olarak yetiştiriciliği yapılan lahanalar, Avrupa’da yıl boyu yetiştirilmektedir. 
• Sebzenin  yazlık çeşitleri de bulunmaktadır. Fakat yüksek sıcaklıklar ürün kalitesini olumsuz etkilediği için yaz aylarında lahana yetiştiriciliği yapılmamaktadır. 
• Bitki, aynı familyada yer aldığı diğer bitkiler gibi serin iklimlerden hoşlandığı için 15-21 °C arası sıcaklıklarda verimi daha iyidir. Baş gelişimi için optimum sıcaklık   24 °C’nin altında olan sıcaklıklardır. 
• İyi bir baş gelişimi için gündüz gece sıcaklık farkının 5 °C olması istenmektedir.

Toprak İstekleri

• Lahana ve aynı familyada yer alan bitkiler toprak isteği bakımından seçici değildirler. 
• Kumlu, tınlı, ağır bünyeli topraklar başta olmak üzere neredeyse tüm topraklarda yetişebilmektedirler. 
• Kaliteli ürün alınmak isteniyorsa kumlu, kumlu tınlı ve organik madde düzeyi yüksek topraklar tercih edilmelidir.

Dikim Zamanı

• Lahana bitkisi çok fazla derine kök salmadığı için viyollerde de yetiştirilebilirler. 
• Hazırlanan tohum yastıklarına 15 cm aralıklarla açılan çizgilere tohumlar seyrek bir şekilde ekilir. Tohum ekimi yapılmadan önce tohum yastığı sulanmalıdır. 
• Fideler 3-4 yapraklı hale geldiklerinde fidelikten sökülerek tarlaya dikilebilirler. 
• Fidelerin dikimi yapılırken sıra arası mesafenin 50-70 cm, sıra üzeri mesafenin ise 45-60 cm olmasına dikkat edilmelidir. 
• Buğday ile münavebesi uygundur. 
• Tohumlar Mayıs ile Ağustos ayları arasında kademeli olarak ekilir. 
• Dikimler Ağustos ayının sonuna kadar devam edebilir. 
• Tohum ekimi yapılırken ürünü pazara çıkartma zamanı dikkate alınmalı ve buna göre ekim yapılmalıdır. 
• Hasadı, Ekim ve Mart ayları arasında yapılmaktadır.

Gübreleme

• Bol miktarda ve geniş yapraklara sahip olan  bitki, besin maddelerince zengin toprakları sevmektedir. Bu yüzden, yanmış ahır gübresi tek başına yeterli olmayacağı için ticari gübreler de kullanılmalıdır.
• Yetiştiriciliğin yapılacağı toprağın analizi yapılmalı ve analiz sonucuna göre gübreleme yapılmalıdır. 
• Dekar başı ortalama 4-5 ton yanmış ahır gübresi atılmalıdır. 
• Fosforlu gübrenin tamamı dikim öncesi uygulanmalıdır. 
• Azotlu gübrenin yarısı dikim sırasında, kalan yarısı ise ikinci çapalama esnasında toprağa verilmelidir.

Bakım

• Bakımı zor olmayan beyaz baş lahana bitkisi, erken dikimlerde yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında toprağın durumuna göre sulanmalıdır. 
• Yabancı otların populasyon yoğunluğuna göre bir veya iki kez çapalama yapılması gerekmektedir. 
• Lahana bitkisinin önemli zararlıları lahana kelebeği tırtılları ve yaprak pireleridir. 
• Eğer bu zararlılardan oluşan zarar fazlaysa ilaçlama yapılmalıdır.

Hasat

• Lahana bitkisinin hasat zamanı, yetiştirilen çeşide, yetiştirme zamanına, ortam koşullarına göre değişiklik göstermektedir. 
• Dikimden hasat başlangıcına kadar ortalama 3-5 aylık bir süreç vardır. 
• Genelde hasat ekim ayında başlar ve erken ilkbahara kadar devam eder. 
• Bitkinin baş kısımları bireysel olarak kesilerek hasat edilir.

Lahananın Faydaları

• Bağışıklığı Güçlendirir: C vitamini içeriği çok daha kuvvetli olan beyaz lahana enfeksiyonlara karşı koruma sağlar, bağışıklığı güçlendirir. Beyaz lahananın 100 gramı, günlük C vitamini ihtiyacının yüzde 40’ını karşılar.
• B Vitaminleri içeriği yüksektir: Tiamin, riboflavin ve niasin gibi B grubu vitamin içeriği yüksek bir sebzedir. B grubu vitaminler özellikle sinir sistemi için son derece faydalı. Aynı zamanda bağışıklık kuvvetlendirici özellikleri de vardır. 1 porsiyon kadar beyaz lahana yemeği ya da salatası tüketildiğinde günlük B vitamini ihtiyacınızın yüzde 10’unu karşılanabilir.
• Diyet yapanlar rahatça kullanabilir: Kalorisi oldukça düşüktür ve diyetler için uygun bir sebzedir. 100 gramında 24 kcal enerji bulunur. Özellikle çiğ olarak tüketildiğinde diyete kalori getirisi daha az olur. Lif açısından zengin olduğu için uzun süre tok tutar. 
• Ödemin Atılmasına Yardımcı olur: Yapısında bulunan lif ve bazı maddeler ile diüretik yani vücuttan suyu atmaya yardımcı bu sebze, bu sayede dolaşımın iyi olmasını, ödemin azalmasını, su ile beraber sodyumun da vücuttan uzaklaştırılmasını, dolayısıyla tansiyonun düşürülmesini sağlar. Yüksek tansiyonu, ödemi olan kişiler tarafından yemeği ya da salatası rahatlıkla tüketilebilir.
• Kalsiyum Deposudur: Güçlü bir kalsiyum kaynağı olup bu özelliğiyle diğer sebzelerden birkaç adım ileridedir. Günlük kalsiyum ihtiyacının yüzde 10’unu 100 gram beyaz lahana ile tamamlayabilirsiniz. Hem diş hem de kemik dokusunun sağlamlığını destekleyen bu sebzenin çiğ ya da pişmiş olması kalsiyum içeriğini etkilemez.
• Kabızlığı Önler: Özellikle pişirirken hoş olmayan kokuları ortaya çıkaran kükürtlü bileşikler, beyaz lahananın sindirim sistemini iyi çalıştırmasını sağlar. Ayrıca yaprak kısımlarında daha yoğun olarak bulunan posa sayesinde de bağırsak hareketlerini artırıcı özelliği oldukça yüksek bir sebzedir.
• Güçlü Bir Antioksidandır: Antioksidan kapasitesi yüksek bir sebze olan beyaz lahana, serbest radikallere karşı savaşır ve kansere karşı korur. Bağışıklığı baskılayan hastalıklar, karaciğer hastalıkları, diyabet ve obezite gibi hastalıklara karşı da koruma sağlar.
• Turşusu probiyotik özellik taşır, turşu içine eklenen tuz, probiyotik miktarının azalmasına neden olabilir. Probiyotikler bağırsaklarda yaşayan yararlı bakterilerdir. Bağırsakların sağlıklı olmasını sağlayarak birçok hastalığa karşı vücudu korurlar. Sadece unutulmaması gereken şey; turşuyu mutlaka sirke ile hazırlamak ve olgunlaştığında hem lahanasını yemek hem de suyunu içmektir.