KURAKLIK

Kuraklık Nedir?

Bir bölgede nem miktarındaki geçici dengesizliğin o bölgedeki su kıtlığı ile ilişkisidir. Kuraklık doğal bir iklim olayıdır ve herhangi bir zamanda herhangi bir yerde meydana gelebilir. Kuraktan nemli iklim tiplerine kadar her yerde görülebilir. Bununla beraber kurak iklimler nem eksikliğinden ve yüksek değişkenlikteki yağıştan dolayı kuraklığa karşı daha hassas konumdadırlar. Ekstrem olaylar içinde kuraklık genellikle yavaş gelişir, sıklıkla uzun bir süreklilik gösterir ve atmosferik tehlikeler içinde tahmini en az olanı olması ile birlikte etkileri çok geniştir.

Kuraklık doğa kanunudur İklimin nem yönünden olumsuz değişmesi sonucu (bir bölgede nem miktarındaki geçici dengesizliğin o bölgedeki su kıtlığına neden olması) su kaynaklarını, tarımı ve tüm canlıları olumsuz etkilemesidir. Kuraklık, yavaş gelişen ancak çok derin zararlara neden olan doğal afettir.

Kuraklık Sınırı Nedir?

Bir bölgenin sıcaklık ve nem koşulları tarım ürünlerini, sulamaya duyulan gereksinimi etkilemektedir. Yaz kuraklığının belirgin olduğu bir yerde sulamaya duyulan gereksinim fazladır. Buna kuraklık sınırı denir.

Kuraklık İndeksi Nedir?

Kuraklık indisi Sözleşme’deki tanımlarda, yükümlülük bölgelerinde ve onların özel koşullarında temel alınan Aridite İndisi (Kuraklık İndisi-Kİ), Türkeş (1998a, 1999)’in çalışmalarında da temel yöntem olarak kabul edilmiştir. UNEP (1993)’e göre, Kİ, Kİ = Y /PE basit eşitliği ile gösterilebilir. Burada, Y, yıllık yağış toplamı (mm) ve PE, yıllık toplam düzeltilmiş potansiyel evapotranspirasyondur (mm). Düzeltilmiş PE değerleri, iklimsel su bütçesini hesaplamak için geliştirilmiş olan WATBUG programı kullanılarak elde edilmiştir.

Meteorolojik Kuraklık Nedir?

Bir yerde, belirli bir sürede ortalamaya göre yağıştaki azalmanın kriter olarak alındığı kuraklıktır. Meteorolojik kuraklığın belirlenmesinde her bölgeye, hatta ülkeye göre değişik istatistiksel yöntemler ve yağış için farklı sınır değerleri kullanılmaktadır. Örneğin; bazı yerlerde 21 günlük yağış toplamı, normalin 1/3'ünden daha az ise, ya da orada 15 gün yağış olmamışsa, bu durum

Tarımsal Kuraklık Nedir?

Tarımsal kuraklık meteorolojik kuraklığın çeşitli özellikleri ile çok yakın ilişkilidir. Toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak miktarda su bulunmaması olarak tanımlanan tarımsal kuraklık nem kaybı ve su kaynaklarında kıtlık oluştuğu zaman meydana gelir. Ürün miktarında azalmaya, büyümelerinde değişime ve hayvanlar için tehlikeye sebep olur.

Hidrolojik Kuraklık Nedir?

Hidrolojik kuraklık yeraltı su kaynakları, yüzey suları veya yağış periyotlarının etkisi ile ilişkilidir. Meteorolojik kuraklığın uzaması durumunda hidrolojik kuraklıktan söz edilir. Uzun süreli yağış azlığının kaynak seviyeleri, yüzey akışı ve toprak nemi gibi hidrolojik sistemin bileşenlerinde kendisini göstermesidir. Yeraltı suları, nehirler ve göllerin seviyesinde keskin bir düşüşe sebep olur. İnsan, bitki ve hayvan yaşamı için büyük bir tehlike yaratır. Bir dönemde yaşanan yağış miktarında azalma toprak neminde hızlı azalma meydana gelir

Kuraklığın Ekonomik Etkileri Nelerdir?

·         Üründe kayıplar

·         Süt ve çiftlik hayvanları kaybı

·         Kereste üretiminde kayıplar

·         Ulusal büyümede kayıp, ekonomik gelişmede gecikme

·         Yiyecek üretiminde düşüş ve yiyecek stoklarının azalması

·         Çiftçi gelirlerinde kayıplar

·         Eğlence iş alanlarında kayıplar

·         Tarımsal üretimin direk bağlı olduğu endüstrilerde kayıplar

·         Üretimdeki düşüşe bağlı işsizlik

Kuraklığın Çevresel Etkileri Nelerdir?

·         Topraktaki su ve rüzgâr erozyonu

·         Bitki alanlarına zarar

·         Suyun kalitesine zarar

·         Hayvan kalitesine etki

·         Hayvan doğal yaşamlarına etki

Kuraklığın Sosyal Etkleri Nelerdir?

·         Yiyecek kıtlığı

·         Yoksullukta artış

·         Göç

·         Sosyal huzursuzluk

·         Kırsal alanlardaki yaşam seviyesinde düşüş

·         Yoksullukta artış

Kuraklığa Karşı Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

Var olan su kaynaklarının yönetimi için planlar geliştirilmeli, Suyun dünyadaki dolaşımı olan “Hidrolojik Çevrim” bozulan Akarsu havzaları ve rejimleri kontrol altına alınmalı, Ağaçlandırma ve orman geliştirme programları uygulanmalı, Uluslar arası anlaşma ve sözleşmelere uyulmalıdır.

Yavaş gelişmesi nedeniyle kuraklık, ülkemizde de değişik indeksler ile, sürekli olarak takip edilmelidir. Su toplama havzalarından hangisinde ne kadar kuralık geliştiğini bilmek barajların işletilmesinde ve ekilecek bitki türünün seçiminde kritik rol oynar. Dolayısı ile, kuraklığın gelişimi, günlük/aylık olarak takip edilerek, kurak ve nemli alanların ve bunların şiddetinin yerel dağılımı hakkında doğru ve zamanında bilgi sahibi olunması için, ülkemizde bir kuraklık izleme ve erken uyarı sistemi kurulmalıdır.

Küresel ısınma ile birlikte alt tropiklerdeki yüksek basınç kuşağının kuzeye doğru Türkiye üzerine kayması beklenmektedir. Böylece, Türkiye’nin büyük bir kısmı oldukça kuru ve sıcak bir iklimin etkisine girecektir. Bu nedenle, su kaynaklarının planlama ve yönetim çalışmalarında küresel iklim değişikliğinin olası etkilerinin değerlendirilmesi zorunlu hale gelmiştir.

Türkiye genelinde, yağışlar azalınca GAP alanı başta olmak üzere tüm nehirlerin taşıdığı su miktarı düşecektir. Nehirlerle daha az beslenen baraj göllerinin su seviyesi de önemli ölçüde azalınca, hidroelektrik enerji üretimi de aksayabilir. Ülkemizde de artık bu sektörlerdeki planlama ve geliştirme çalışmalarında mutlaka meteoroloji biliminden de uzman seviyesinde yararlanılmalıdır. Modern Hava Durumu programları ile çiftçilerin mevcut kuraklık şartları hakkında fikir sahibi olabilmesi için özellikle yağışlar, o günün bültenlerinde yayınlanmalıdır.

KURAKLIĞA DAYANIKLI BİTKİLER

Özellikle kuraklığın etkili olduğu Orta Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde kuraklığa dayanımı yüksek olan ve sıcaklığı tolere edebilecek mevcut kültürü yapılan bitkiler şunlardı;

·         BUĞDAY (Demir 2000, ikizce, karacabey)

·         ARPA

·         ÇAVDAR

·         MISIR

·         TRİTİKALE

·         PAMUK

·         MERCİMEK

·         NOHUT VE FASULYE GİBİ BAKLAGİL BİTKİLERİ

·         Ayçiçeği

·         Korunga

·         Sorgum-Sudan otu

·         Çalı ve ağaç formunda bulunan bitkiler