BÖRÜLCE

Börülce (Vigna unguiculata)

Baklagiller (Fabaceae) familyasından fasulyeye benzer bir tarım bitkisidir. Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetiştiriciliği yapılan protein değeri yüksek, yağ oranı düşük bir sebzedir. Yemek ve salata olarak tüketilmesinin yanı sıra  hayvan yemi olarak da kullanılır. Börülce hem yeşilken hem de kuruduktan sonra dane olarak tüketilebilir. Ülkemizde az bilinen bir çeşittir. 

İklim İsteği

Sıcak iklim sebzesi olmasına rağmen nemli koşullara da uyum sağlamıştır. Gelişme sıcaklığı yüksek olup ilkbahar ve sonbahar donlarından çok fazla etkilenmektedir. Aşırı soğuklar ya da yüksek sıcaklıklar tohum bağlamayı ve buna bağlı olarak verimi düşürmektedir. Börülce tohumlarının çimlenebilmesi için toprak sıcaklığının 8-10 °C, hava sıcaklığının da 10-12 °C olması gerekmektedir. Bitkinin gelişme dönemindeki sıcaklık değerleri 20-30 °C olduğunda büyüme hızlanmaktadır.  Gece-gündüz sıcaklık farkı 5-10 °C olmalıdır.

Toprak İsteği

Toprak isteği olmayan bir bitkidir. Tüm toprak çeşitlerinde yetişebilir. Taze börülce yetiştiriciliğinde erkencilik yapılacaksa daha hafif yapıdaki topraklar tercih edilmelidir. pH isteği ise 5-6 civarındadır.

Toprak Hazırlığı Ve Ekim

Sonbahar aylarında derin sürüm yapılmalıdır. Kışların sert geçmediği bölgelerde ise kışın toprak işleme işlemleri yapılabilir. Erkenden işlenen toprak organik madde miktarını ve su tutma kapasitesini arttırmaktadır. İlkbahar mevsiminde tohumlar ekilmeden önce toprağın 15 cm derinliği işlenmelidir. Bu işlem çapalarla, küreklerle ya da makinelerle, pulluklarla yapılabilmektedir. Bu işlem ekimden önce yapıldığı için hem tohum yataklarının açılmasına hem de yetiştiricilik yapılan arazideki yabancı otların temizliğine katkı sağlar. Toprak ilkbahar geç donlarını geçirdikten sonra iklimsel veriler uygun olduğunda tekrardan işlenerek ekim yapılır.  Ekim sırasında toprak tavında olup tohumların çimlenmesi için yeterli neme sahip olmalıdır.

Ekim elle ya da mibzer ile yapılabilir. Sıra arası 60-70, sıra üzeride 10-15 cm olmalıdır. Tohum toprağın 4-5 cm derinliğine ekilmelidir. Yaklaşık bir dekar araziye 7 kg  tohum ekilmektedir. Toprakta fazla olan nem tohumları çürütebilir, az olan nemde çimlenmemesine sebep olabilir. Toprak nem miktarı yetiştiricilikte önemli bir yerdedir.

Çapalama

Bitki 2-3 yapraklı dönemde seyreltme çapası daha sonra yabancı ot temizliği ve en son olarak boğaz doldurma işlemi yapılmalıdır. Bu işlemler 2-3 hafta içerisinde tamamlanmalıdır. Erken dönemde yapılan sulamaların sonucunda oluşan kaymak tabakasını kırmak için çapa yapılarak aynı zamanda yabancı ot temizliği yapılmalıdır.

Sulama

Börülce sıra ekim yapıldığı için en mantıklı sulama çeşidi karık usulü sulamadır. İklim ve vejetasyon dönemine göre 10 günde bir sulama yapılması bitkinin büyümesini ve verimini önemli ölçüde değiştirmektedir. Yetiştiricilik yapılan bazı bölgelerde sulama yapılmamaktadır. Bu bölgelerde genellikle tanelik kuru börülce yetiştiriciliği yapılmakta olup burada ki yetiştirilen börülcelerin vejetasyon süresi kısa ve verim düşüktür.

Gübreleme

Börülce bitkisinin diğer bitkilere göre fosfor ihtiyacı bir hayli fazladır. Topraktaki azot kökte bulunan bakteriler iyi bir şekilde aşılandığında kendi kendine yetebilmektedir. Fosforlu gübreler topraktaki nodozite gelişimini arttırmaktadır. Dekara 10 kg azot, 12 kg fosfor, 8 kg potasyum verilmelidir.

 Hasat ve Depolama

Hasat taze ya da kuru olarak iki farklı şekillerde olabilir. Taze olarak toplanacak börülcelerde baklanın içindeki tohumlar süt olum döneminde iken hasat edilmelidir. Hasat geciktiğinde baklalar kılçıklanır ve baklalar artık taze olarak tüketilemez. Taze bakla için 5-10 hafta boyunca hasat yapılabilir. Haftada 1 kez hasat yapılabilmektedir. Kuru tane üretimi yapılan bahçelerde baklalar hasat edilmeden bitki üzerinde bırakılır. Yeşilde sarıya dönmesi ve sarı olduktan sonrada kuruması beklenir. Bitki tamamen kuruduktan sonra bitkiler sökülerek toplu hasat yapılır. Hasat edilen börülceler çuvallara ya da kasalara koyulur. Genellikle taze börülce depolanmaz en fazla buzdolabında birkaç gün saklanabilir.

Börülcenin Faydaları

• Kansızlığa İyi Gelir,
• Börülcenin içerisinde yoğun miktarda sodyum ve demir bulunur.
• Besleyici özelliği kan değerlerinin düzenlenmesine yardımcı olur.
• Düzenli olarak tüketimi yüksek tansiyon problemi olasılığını azaltır.
• Demir bakımından zengin bir besindir. Kan hücrelerine iyi geldiği için özellikle ülkemizde çok görülen demir anemisi için koruyucu vazifesi görür.
• Özellikle ayak Yorgunluğuna iyi gelir.
• Vücut için çok yararlı bir madde olan folik asit içerir. Folik asit zararlı toksinlerin kolayca vücuttan atılmasını sağlar. 
• Vücudun hücrelerinin yenilenmesine faydalıdır,
• İçerdiği C vitamini sayesinde bedenin tüm sistemlerinin daha sağlıklı çalışmasına yardımcı olur.
• Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
• İçeriğindeki B vitamini kompleksi sayesinde vücut direnci yükselir. 
• Uzun süre Tokluk hissi verir, kilo vermek isteyen kişiler için ideal bir besindir,
• Yüksek lif oranı sayesinde sindirimi kolaylaştırır.
• Adet Sancılarını hafifletir, 
• Regl sancılarına iyi gelir,
• Rahim yenilenmesinde yardımcı olan börülce kadınlarda yumurtalıkları güçlendirir.
• Cilt Yaralarını İyileştirir, içerdiği çinko sayesinde yaralar daha çabuk iyileşir ve hücre yenilenmesi kolaylaşır. Hamilelik döneminde çinko alımının yeterli seviyede olması çok önemlidir.
• Protein ve enerji üretimine destek olur. 
• Cinsel gücü arttırdığı da söylenir.

Bilgiler tedavi ve beslenme tavsiyesi değildir.