Keçiboynuzu ( Harnup)

Latince: Ceratonia siliqua L.

İngilizce: Carob, sugar pods

Familyası: Fabaceae (Leguminosae)

Keçiboynuzu; kış aylarında yapraklarını dökmeyen bir ağaç ve onun meyvesine verilen addır. Bütün Akdeniz havzasında, Amerika Birleşik Devletleri’nde, Afrika’da ve Avustralya’da doğal olarak yetişir. Keçiboynuzu olarak bilinen meyvesi çok eski tarihlerden beri (5000 yıl) bilinir ve değişik şekillerde tüketilir. Dünya genelinde yıllık yaklaşık 300.000 ton harnup üretildiği bilinmektedir. En çok üretim yapan ülkeler ise; İspanya, İtalya, Fas, Portekiz, Yunanistan, Türkiye ve Kıbrıs’tır.  Türkiye’nin üretimdeki payı % 10 civarındadır.

Çanakkale’den Hatay’a kadar kıyı şeridinde doğal olarak yetişmekle birlikte en çok

·        Antalya (Gazipaşa, Manavgat, Alanya)

·        Mersin (Silifke, Aydıncık, Gülnar, Bozyazı, Anamur)

·        İzmir (Karaburun, Urla)

·        Muğla (Datça ve Marmaris) illerinde yetişir.

Morfolojik Özellikleri

Kök ve Gövde

· Kazık kök yapar.
· Kökler 15 – 20 metre derinliğe kadar inebilir.
· Genellikle 10 – 15 metreye kadar boylanabilir.
· Gövde rengi esmer–gridir.
· Tepesi yayvandır.
· Odunu serttir, yangınlara karşı dayanıklı ve uzun ömürlü bir ağaçtır.
· Sürgünleri ince yapılı ve kırmızımtırak–kahverengi renklidir.

Yapraklar

3 – 5 cm uzunluğundaki yaprakları hafif sert yapıda ve her daim yeşildir. Yaprakların üst yüzeyleri parlak ve koyu yeşil, alt yüzeyleri ise mat yeşil renklidir.  Bileşik yapraklı bir bitkidir, yaprakların her biri 5 – 11 adet yaprakçıktan meydana gelmiştir. Yaprakçıkların kenarları düzdür.

Çiçek

Keçiboynuzu çiçekleri, yaşlı dallar üzerinde, salkım şeklinde ve yan durumda bulunur. Küçük ve yeşilimsi renkli çiçeklerde taç yapraklar bulunmaz, 5 adet çanak yaprak vardır. Çiçekleri kötü kokuludur. Keçiboynuzunun çiçekleri Temmuz – Ağustos aylarında açar ve bu çiçeklerin meyveleri ertesi yıl olgunlaşır. Tozlanma genellikle rüzgarla olur.

Meyve Ve Tohum

Meyveler tazeyken 10 – 20 cm uzunluğunda, yumuşak ve yeşil renklidir. Olgunlaştıkça rengi koyulaşarak kahverengiye söner, hafifçe eğrilir ve sertleşir. Bakla şeklindeki (legümen tipi) meyvelerin orta tabakası yumuşak ve tatlıdır. İlk meyveyi 5 – 10 yaşlarında verir.

Tohumlar bakla şeklindeki meyvenin içerisinde, birbirinden ayrı çok sayıda tohum bulunur. Tohumlar sert yapıda, oval ve parlak kahverengidir. Yaz sonunda ya da sonbahar başında olgunlaşırlar.

İklim Ve Toprak İstekleri

Tipik bir Akdeniz bitkisidir, sıcağı sever, don olaylarının meydana geldiği bölgeleri tercih etmez.  Yüksek sıcaklıklara ve kuraklığa karşı çok dayanıklıdır. Işık isteği yüksektir. Deniz seviyesinden başlayarak 1000 metre rakıma kadar yetişir. Yetiştiricilik için ideal sıcak isteği 25 °C civarıdır.  -7 °C’nin altında ve 45 °C’nin üzerindeki sıcaklıklardan zarar görür.

Yılık yağış isteği 500 – 600 mm olmakla beraber 100 mm yağış alan yerlerde bile hayatını sürdürdüğü bilinmektedir.

Toprak bakımından çok seçici değildir, kurak ve çorak topraklara kolayca adapte olur. Tuza karşı dayanıklıdır. Mineral madde bakımından zengin toprakları sevmez. Kumlu, pH bakımından nötr  hafif bünyeli toprakları tercih eder.

Keçiboynuzunun Faydaları

• Antioksidan özelliği vardır kansere karşı koruyucu etki yapar.
• Lif içeriği yüksektir sindirimi kolaylaştırır, kabızlığı önler ve kilo vermeye yardımcı olur.
• Antiseptik ve antibakteriyel özellikleri vardır. Enfeksiyonların gelişimini önler, mevcut enfeksiyonların iyileşmesine yardımcı olur.
• Kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu etkisi vardır.
• İshal tedavisine yardımcı olur.
• Kansızlığı önler.
• Kan şekerini dengeler (diyabet hastaları güvenle kullanabilir.)
• Solunum sistemi rahatsızlıklarını giderir,
• Bronşları açar,
• Balgam söktürür.
• Sinir sistemine iyi gelir,
• Hafızayı güçlendirir.
• Sütten 3 kar daha fazla kalsiyum içerir.
• Kemikleri güçlendirir,
• Kemik erimesini önler.
• Kalsiyum oksalat içermediği için böbrek taşı oluşturma riski yoktur.
• Erkeklerde sperm, kadınlarda yumurta sayısını artırır,
• Düşük sperm ve yumurtaya bağlı kısırlık tedavisine yardımcı olur.
• Afrodizyak etkisi bilinmektedir.
• Keçiboynuzu unu, Çölyak hastalarının ve gluten hassasiyeti olanların kullanımına uygundur.
• Tiramin içermez, migren hastaları rahatlıkla kullanabilir.
• Ciltteki yaşlanma etkilerini geciktirir,
• Cilde parlaklık kazandırır.

Keçiboynuzunun Zararları Nelerdir?

• Hamilelikte aşırı kullanımı sakıncalı olabilir.
• Aşırı tüketimi baş dönmesi ve mide bulantısına sebep olabilir.
• Doktor tavsiyesi olmadan küçük çocuklara yedirilmemelidir.
• Kan inceltici ilaç kullanan kişiler, baklagil ve fındığa karşı alerjisi olanlar mutlaka doktor kontrolünde tüketmelidir.

Keçiboynuzunun Kullanım Alanları

• Pekmezi yapılır.
• Kaynatılmadan, sıkılarak konsantre haline getirilen keçiboynuzu özü özellikle solunum sistemi rahatsızlığı duyan kişiler için yararlıdır.
• Dondurma, krem peynir ve yoğurt gibi gıdalara katılır.
• Tatlılarda çikolata aroması olarak kullanılır.
• Kuru çekirdekleri öğütülerek kafeinsiz kahve şeklinde tüketilmektedir.
• Kuru meyveleri demlenerek, çayı içilir.
• Kurutulan keçiboynuzu çekirdeklerinden elde edilen keçiboynuzu tozu (unu), unlu mamullerde doğal tatlandırıcı  veya kakaoya alternatif olarak kullanılmaktadır.
• Gıda endüstrisinde kıvam arttırıcı olarak kullanlır,
• Likör yapımında kullanılır.
• Yem sanayiinde, İlaç sanayiinde, Boya başta olmak üzere kimya sanayiinde, Kağıt sanayiinde, Fotoğraf filmi ve fotoğraf kağıdı üretiminde, Dokuma sanayiinde, Kibrit sanayiinde, Otomotiv cilası üretiminde olmak üzere çok farklı alanlarda kullanılmaktadır.
• Kerestesi baston, golf sopası ve bateri çubuğu yapımında ve mobilya imalatında kullanılır,

Keçiboynuzu Meyvesi Besin Değerleri (100 g için)

Besin Değeri	İçeriği	Günlük Değer %
Kalori	470 kcal	% 23.5
Karbonhidrat	54.6 g	% 18.2
Lif	25.8 g	% 103.3
Protein	13 g	% 26
Yağ	23 g	% 34.5
Kolesterol	0.0 mg	% 0.0
Vitamin A	5 IU	% 0.1
Vitamin C	0.1 mg	% 0.2
Potasyum	992 mg	% 28.3
Kalsiyum	311 mg	% 31.1
Demir	2.2 mg	% 12.2