SAKIZ AĞACI

SAKIZ AĞACI (Pistacia lentiscus L.)

İngilizce Adı: Mastic tree, Lentisc.

Mahalli Adları: Sakız ağacı, Mezdeki sakızı, Mezeke sakızı, Damla sakızı, Sakızlık.

Sakız Ağacı (Pistacia lentiscus), sakızgiller (Anacardiaceae) familyasına ait, Akdeniz iklimine özgü olan her dem yeşil bir ağaç ya da çalı türüdür. En çok, ünlü "sakız reçinesi" üretimiyle tanınır. Bu ağaç, tıbbi, gastronomik ve endüstriyel açıdan büyük öneme sahiptir. Sakız üretiminde özellikle Yunanistan'ın Sakız Adası'ndan elde edilen türler ünlüdür.

Sakız Ağacının Genel Özellikleri:

• Botanik Özellikler:

  • Boyu 1-5 metre arasında değişir.
  • Yaprakları koyu yeşil, sert ve parlaktır; genellikle tüysüzdür.
  • Küçük, kırmızımsı çiçekler açar ve sonrasında kırmızıya dönen küçük meyveler verir. Olgunlaşan meyveler siyah renge dönüşür.

• Yaşam Alanı:

  • Akdeniz bölgesine özgüdür ve genellikle sıcak, kurak iklimlerde yetişir.
  • Taşlı, fakir ve iyi drene edilmiş toprakları tercih eder.
  • Türkiye’de özellikle Çeşme Yarımadası'nda yetişir.

• Dayanıklılık:

  • Kuraklığa ve zorlu çevre koşullarına dayanıklıdır.
  • Tuzlu topraklara karşı da oldukça dirençlidir.

---

Sakız Ağacının Kullanım Alanları:

1. Sakız Reçinesi Üretimi:

• Ağaçtan elde edilen reçine, sakız adıyla bilinir.
• Reçine, ağaç kabuğuna açılan kesiklerden salgılanır ve kuruduktan sonra toplanır.
• Yunanistan'ın Sakız Adası'nda yetişen Pistacia lentiscus var. chia, en kaliteli sakız reçinesini üretir.
• Kullanım Alanları:
  • Gastronomi: Çiklet, tatlılar, likörler (ör. Mastika), dondurma ve unlu mamullerde aroma verici.
  • Tıp: Antiseptik, ağız yaralarını iyileştirici, mide problemlerine iyi gelen doğal bir ilaç.
  • Kozmetik: Parfüm, krem ve diş macunu üretiminde.

2. Tıbbi Kullanımı:

• Antibakteriyel ve Antifungal Etki:
  • Ağız ve diş sağlığını destekler; diş eti hastalıklarını önler.
• Sindirim Sistemi:
  • Gastrit ve mide ülseri gibi sorunları hafifletici etkisi vardır.
• Kolesterol ve Kalp Sağlığı:
  • Sakız reçinesi kolesterolü düşürmeye ve damar sağlığını desteklemeye yardımcı olur.

3. Endüstriyel Kullanım:

• Reçinesi, boya ve vernik yapımında kullanılır.
• Sakız yağı sabun üretiminde ve mobilya cilasında kullanılır.

Sakız Ağacıyla İlgili Kültürel ve Ekonomik Değer:

• Yunanistan Sakız Adası: Bu ada, sakız üretiminin dünya çapındaki merkezi olarak bilinir.
• Türkiye: Çeşme ve Karaburun Yarımadası’nda sakız ağaçlarının korunması ve çoğaltılması için çalışmalar yapılmaktadır.

Sakız Ağacı Reçinesi Nasıl Elde Edilir?

1. Ağaca Çizikler Atılır: Gövdeye ve dallara küçük kesikler yapılır.
2. Reçine Salgısı: Ağacın yaralarından sızan reçine, havayla temas ettiğinde donar.
3. Toplama: Donmuş reçine parçaları dikkatlice toplanır ve temizlenir.

Sakız Ağacı ve Faydaları:

• Sakız reçinesi geleneksel tıpta binlerce yıldır kullanılmaktadır.
• Antik Yunan ve Roma döneminde, özellikle diş sağlığı ve kötü nefes kokusunu önlemek için kullanılmıştır.
• Modern bilim, sakız reçinesinin mide koruyucu etkilerini ve antimikrobiyal özelliklerini desteklemektedir. 😊