Volkanik Kaya Nedir?

Volkanik kaya (Igneous rock, volcanic rock)

1) Magmanın soğuma ve katılaşmasından oluşan ve oluşumundan sonra önemli bir değişime uğramamış kaya.

2) Ergimiş magmanın kabuk tabakasının içinde veya yüzeyinde katılaşması ile oluşan kaya. Kabuk tabakasının  içindeki volkanik  kayalara derinlik kayaları, yüzeydekilere ise yüzey kayaları veya dış püskürük kayalar denir. Derinlik kayalarına örnek olarak granit, yüzey kayalarına ise bazalt, andezit, tüf verilebilir.

Volkanik kaya (igneous rock), magmanın yer kabuğunun yüzeyine çıkarak veya yer kabuğunun içinde soğumasıyla oluşan kayaç türüdür. Volkanik kayaçlar, magmanın hızla soğuması sonucunda oluşan ekstrüzif (dış püskürük) kayaçları ve magmanın yer kabuğunun içinde yavaşça soğumasıyla oluşan intrüzif (iç püskürük) kayaçları kapsar.

Volkanik Kaya Türleri

1. Bazalt: En yaygın volkanik kayaçlardan biridir. Genellikle koyu renklidir ve ince taneli bir yapıya sahiptir.
2. Andezit: Orta derecede silis içeriği olan, genellikle gri veya kahverengi renkte olan bir kayaçtır.
3. Riyolit: Yüksek silis içeriğine sahiptir ve genellikle açık renkli olur.
4. Obsidyen: Cam gibi parlak bir yüzeye sahip volkanik bir kayaçtır. Magmanın hızla soğumasıyla oluşur.
5. Püskürük tüf: Volkanik kül ve diğer materyallerin sıkışarak taşlaşmasıyla oluşan hafif bir kayaçtır.
6. Granit: Derinlik kayaçlarından biri olup, magmanın yavaş soğuması sonucu büyük kristalleri içeren, sert bir yapıdadır.

Özellikleri

• Kristal Boyutu: Soğuma hızına bağlıdır. Yavaş soğuma daha büyük kristallerin oluşmasına neden olur.
• Mineral İçeriği: Silis (SiO₂) oranına bağlı olarak farklı türlerde bulunur (örneğin, düşük silisli bazalt ile yüksek silisli riyolit).
• Renk ve Yapı: Silis içeriği arttıkça açık renklere, azaldıkça koyu renklere sahip olur.

Volkanik kayalar, inşaat malzemesi, süs eşyası yapımı ve bilimsel çalışmalar gibi çeşitli alanlarda kullanılır.