Tuzlu Alkali Toprak Nedir?

Tuzlu alkali toprak (Saline-alkaline soil)

1) Bitkiler için zararlı miktarda tuz ve hem yüksek derecede alkalilik hem de yüksek miktarda değişebilir  sodyum, ya da her ikisini ihtiva eden,  bu nedenle  çoğu bitkileri  yetişmediği  veya verimin  düşük olduğu  topraklar.

2) Yüksek miktarda çözünebilir tuzlar ihtiva eden topraklar. Bu topraklar kurak ve yarı kurak bölgelerde drenajın yetersiz olduğu alanlarda yaygındır. Yüksek miktardaki sodyum değeri ile diğer topraklardan ayrılır.

Tuzlu alkali topraklar, hem yüksek tuz konsantrasyonu hem de yüksek alkalilik (pH) içeren topraklardır. Bu topraklar, bitkiler için elverişsiz büyüme koşulları sunar ve genellikle tarımsal verimliliği düşürür.

Tuzlu Alkali Toprakların Özellikleri

1. Kimyasal Özellikler:

   • Yüksek Tuz Konsantrasyonu: Çözünür tuzlar, genellikle klorür ve sülfat gibi iyonlardan oluşur.
   • Yüksek pH: Toprak pH'sı genellikle 8.5'in üzerindedir.
   • Sodyum Oranı: Değişebilir sodyum oranı yüksektir (ESP - Exchangeable Sodium Percentage).

2. Fiziksel Özellikler:

   • Toprak yapısı genellikle sıkışmış ve serttir.
   • Su geçirgenliği düşüktür; suyun toprak profilinde hareketi sınırlıdır.
   • Kuruma sırasında yüzeyde beyaz tuz birikimleri gözlemlenir.

3. Biyolojik Özellikler:

   • Tuz ve alkalilik nedeniyle mikroorganizma faaliyetleri sınırlıdır.
   • Bitki köklerinin gelişimi olumsuz etkilenir.

Tuzlu Alkali Toprakların Nedenleri

1. Doğal Süreçler:

   • Mineral Ayrışması: Kayaçlardaki tuzların çözünmesiyle oluşur.
   • Kapalı Havza Şartları: Su drenajının yetersiz olduğu alanlarda tuz birikimi artar.
   • Yeraltı Suyu Seviyesi: Yüzeye yakın yeraltı sularının buharlaşmasıyla tuz birikimi oluşur.

2. İnsan Etkileri:

   • Uygunsuz Sulama: Fazla sulama ve drenaj eksikliği, tuzlu alkali toprakların oluşumuna yol açar.
   • Gübre ve Kimyasal Kullanımı: Aşırı gübreleme veya yanlış kimyasal uygulamalar toprak alkaliliğini artırabilir.
   • Bitki Örtüsünün Kaybı: Bitki örtüsünün yok edilmesi, tuz birikimini hızlandırır.

Tuzlu Alkali Toprakların Etkileri

1. Tarım Üzerine Etkileri:

   • Bitki büyümesini sınırlar.
   • Besin maddesi alımı zorlaşır.
   • Su stresi artar.

2. Çevre Üzerine Etkileri:

   • Toprak çoraklaşması.
   • Yeraltı ve yüzey su kaynaklarının kirlenmesi.

Tuzlu Alkali Toprakların Islahı

Tuzlu alkali toprakların iyileştirilmesi için uygulanabilecek yöntemler:

1. Kimyasal Islah:

   • Alçı (Kalsiyum Sülfat): Toprağa kalsiyum sağlayarak sodyumu yerinden uzaklaştırır.
   • Kükürt: Toprak pH'sını düşürerek tuz birikimini azaltır.

2. Sulama ve Drenaj:

   • Yeterli Drenaj Sistemi: Toprakta biriken fazla tuzun uzaklaştırılması için drenaj sistemleri kurulmalıdır.
   • Tuzlu Su Kullanımından Kaçınma: Sulama suyu kalitesine dikkat edilmelidir.

3. Organik Madde Ekleme:

   • Organik materyaller, toprağın su tutma kapasitesini artırır ve tuz birikimini azaltır.

4. Tuz Toleranslı Bitkiler:

   • Bu tür topraklarda tuz ve alkaliliğe dayanıklı bitkiler (örneğin, kılçıksız buğday, arpa) yetiştirilebilir.

5. Toprak Yıkama:

   • Tuz birikimini azaltmak için kontrollü su yıkama işlemi uygulanabilir.

6. Yeşil Gübre Kullanımı:

   • Baklagiller gibi yeşil gübre bitkileri, toprağın biyolojik aktivitelerini artırabilir.

Tuzlu Alkali Toprakların Yönetimi

• Uzun Vadeli Planlama: Islah işlemleri sabır ve süreklilik gerektirir.
• Toprak Analizleri: Toprağın fiziksel ve kimyasal durumunun düzenli olarak izlenmesi önemlidir.
• Eğitim ve Bilinçlendirme: Çiftçilerin tuzlu alkali toprak yönetimi konusunda eğitilmesi gereklidir.

Sonuç

Tuzlu alkali topraklar, uygun yöntemler ve uzun vadeli planlamalarla tarım için yeniden kullanılabilir hale getirilebilir. Kimyasal, biyolojik ve fiziksel ıslah yöntemlerinin bir arada kullanılması, bu tür toprakların tarımsal verimliliğini artırmada etkili olacaktır.