Taban suyu (yeraltı suyu) (Ground water)
1) Doygunluk zonunun üst sınırı olan su tablasının altındaki materyalin açık olan bütün boşluklarını dolduran su.2)
Taban suyu üst seviyesinin altındaki bütün gözenekleri dolduran su.
Taban Suyu, yer altındaki suyun yer çekimi etkisiyle hareket ederek, geçirimsiz bir tabaka üzerinde biriktiği ve toprağın veya kayacın boşluklarını tamamen doldurduğu yer altı su tabakasını ifade eder. Taban suyu, genellikle yer altı su tablasının (akiferin) en üst sınırında bulunur ve toprak su döngüsü, tarım, inşaat ve ekosistemler üzerinde önemli bir role sahiptir.
Taban Suyunun Özellikleri:
- Yer Altı Su Tablosu: Taban suyu, yer altı su tablasını oluşturan kısmın altındaki suya doygun alanları kapsar.
- Geçirimsiz Tabaka: Taban suyu, genellikle geçirimsiz veya düşük geçirgenliğe sahip bir tabakanın (kil, kaya vb.) üzerinde birikir.
- Hareket: Taban suyu, eğime ve hidrolik basınca bağlı olarak yavaş bir şekilde hareket eder.
- Doğal Kaynaklar: Yağmur, kar erimesi, akarsular, göller ve sulama gibi yüzeysel su kaynaklarıyla beslendiği gibi, doğal kaynak olarak kuyular aracılığıyla da kullanılır.
Taban Suyunun Türleri:
- Serbest Taban Suyu: Geçirimsiz bir tabaka üzerinde serbestçe hareket eden yer altı suyu.
- Baskılı (Artezyen) Taban Suyu: Geçirimsiz iki tabaka arasında sıkışmış ve basınç altında bulunan su.
- Küresel Taban Suyu: Küçük geçirimsiz alanlarda biriken ve sürekli olmayan taban suları.
Taban Suyunun Ekosistemdeki Rolü:
- Bitki Beslenmesi: Bitkilerin kökleri, taban suyuna ulaşarak su ve besin maddeleri alabilir.
- Sulak Alanların Oluşumu: Taban suyu seviyesi yüzeye yakınsa bataklık, göl veya sulak alanlar oluşabilir.
- Yer Altı Su Kaynakları: İnsanın içme suyu, sulama ve sanayi için kullandığı önemli bir kaynaktır.
Taban Suyunun Tarım ve İnşaat Üzerindeki Etkileri:
- Tarım:
- Yüksek Taban Suyu: Kök çürümesine, su baskınına ve tuzlanmaya neden olabilir.
- Düşük Taban Suyu: Sulama ihtiyacını artırabilir, bu da maliyetli olabilir.
- İnşaat:
- Yüksek taban suyu seviyesi, kazı ve temel çalışmaları sırasında su birikimine ve stabilite sorunlarına yol açabilir.
- Düşük taban suyu seviyesi, yer altı yapılarının tasarımı üzerinde etkili olabilir.
Taban Suyu Seviyesi:
Taban suyu seviyesi, yer altı suyunun yüzeye olan mesafesini ifade eder. Bu seviye:
- Mevsimsel olarak değişir: Yağış, kar erimesi ve kuraklık gibi faktörler etkiler.
- İnsan faaliyetleriyle değişebilir: Kuyuların aşırı kullanımı, drenaj sistemleri ve inşaat çalışmaları taban suyu seviyesini düşürebilir.
Taban Suyu Sorunları:
- Su Baskını: Yüksek taban suyu seviyesi tarımsal alanlarda ve yerleşim yerlerinde su baskınına neden olabilir.
- Tuzlanma: Su yüzeye çıktığında, buharlaşma yoluyla tuz birikimi gerçekleşebilir.
- Kuyuların Kuruması: Aşırı kullanım nedeniyle taban suyu seviyesi düşebilir, bu da kuyu ve sulama sistemlerini olumsuz etkiler.
Özetle:
Taban Suyu, yer altındaki en önemli su kaynaklarından biridir ve tarım, ekosistemler ve insan yaşamı üzerinde kritik bir role sahiptir. Taban suyu seviyesinin dikkatli bir şekilde izlenmesi ve yönetilmesi, hem doğal dengenin korunması hem de ekonomik faaliyetlerin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumunuz İçin Teşekkürler