Sulak Alan Ne Demek?

Sulak alan (Wetland)

Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde  altı metreyi geçmeyen  derinlikleri  kapsayan,  başta su kuşları olmak  üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak kalan yerler.

Sulak alan, genellikle yılın bir kısmında veya tamamında suyla kaplı olan, kara ve su ekosistemlerinin bir arada bulunduğu doğal veya yapay, tatlı, tuzlu ya da acı su içeren ekosistemlerdir. Bu alanlar, biyolojik çeşitlilik açısından oldukça zengin olup ekosistemde birçok önemli işlevi yerine getirirler.

Sulak Alanların Tanımı

Ramsar Sözleşmesi’ne göre sulak alanlar; bataklıklar, sazlıklar, turbalıklar ve doğal ya da yapay su ile kaplı alanlar (tatlı, tuzlu veya acı) olup, deniz suyu seviyesinin 6 metreyi aşmadığı kıyı alanlarını da içerir.

Sulak Alan Türleri

Sulak alanlar, bulundukları yere ve özelliklerine göre farklı türlere ayrılır:

1. Doğal Sulak Alanlar

• Göller ve Göletler: Tatlı veya tuzlu su içeren su kütleleridir.
• Nehirler ve Deltalar: Nehirlerin taşkın alanlarında ve denize döküldükleri yerlerde oluşur.
• Bataklıklar ve Sazlıklar: Su seviyesinin yüzeye çok yakın olduğu alanlardır.
• Mangrov Ormanları: Tropikal bölgelerdeki tuzlu su ekosistemleridir.

2. Yapay Sulak Alanlar

• Barajlar ve Rezervuarlar: İnsan yapımı su depolama alanlarıdır.
• Tarım Alanları: Pirinç tarlaları gibi sürekli su ile kaplı alanlar.
• Atık Su Arıtma Sistemleri: Doğal sulak alan özelliklerini taklit eden sistemler.

Sulak Alanların Özellikleri

1. Su Seviyesi: Sulak alanlar, suyun sürekli var olduğu ya da dönemsel olarak taşkınlarla su altında kalan alanlardır.
2. Toprak Yapısı: Genellikle suya doymuş, oksijen miktarı düşük hidromorfik topraklar bulunur.
3. Canlı Çeşitliliği: Kuşlar, balıklar, amfibiler, sürüngenler ve su bitkileri gibi geniş bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir.

Sulak Alanların Ekolojik Rolü

1. Su Filtrasyonu: Kirleticileri ve besin maddelerini filtre ederek suyun temizlenmesini sağlar.
2. Karbon Depolama: Karbon emisyonlarını azaltır ve iklim değişikliğiyle mücadelede önemlidir.
3. Taşkın Kontrolü: Taşkın sularını emer ve akışı yavaşlatarak taşkınların etkisini azaltır.
4. Habitat Sağlama: Göçmen kuşlar, balıklar ve diğer canlılar için önemli yaşam alanlarıdır.

Sulak Alanların Önemi

1. Biyolojik Çeşitlilik: Sulak alanlar, dünya üzerindeki tüm türlerin %40’ına yaşam alanı sağlar.
2. Su Depolama: Tatlı su kaynaklarının korunmasında kritik bir role sahiptir.
3. Besin Üretimi: Sulak alanlar balıkçılık, pirinç tarımı gibi ekonomik faaliyetler için kullanılır.
4. Turizm ve Rekreasyon: Ekoturizm, kuş gözlemi ve balıkçılık gibi aktiviteler için cazip alanlardır.

Sulak Alanlara Tehditler

1. Kirlilik: Tarım ilaçları, evsel ve endüstriyel atıklar sulak alanları kirletir.
2. Drenaj ve Kurutma: Tarım ve yapılaşma amacıyla sulak alanların kurutulması.
3. İklim Değişikliği: Kuraklık, sıcaklık artışı ve su rejimlerindeki değişiklikler sulak alanları tehdit eder.
4. Aşırı Su Kullanımı: Sulak alanlardan gelen suyun aşırı tüketimi.

Örnek Sulak Alanlar

• Kuş Cenneti Milli Parkı (Türkiye, Manyas Gölü): Göçmen kuşlar için önemli bir durak.
• Ramsar Alanları: Dünya çapında koruma altına alınmış sulak alanlar.
• Everglades (ABD): Dünyanın en büyük subtropikal sulak alanlarından biri.
• Van Gölü Havzası (Türkiye): Hem doğal hem de kültürel öneme sahiptir.