KÜRESEL ISINMA

 Küresel ısınma (Global warming)

Atmosferdeki belli gazların artmasıyla dünya genelinde meydana gelen veya gelecek olan sıcaklık artışı. Yaklaşık son bir asırda dünya genelinde 0.85oC sıcaklık artışı meydana gelmiştir. Bu artışın 21. yüzyılda da devam edeceği beklenmektedir.  Bu ısınmaya  bağlı  olarak buzulların  erimesi ile deniz seviyesinde yükselme, bitki   örtüsünde değişme yağış rejimi ile  iklim kuşaklarında yer değiştirme olabilecektir.

Küresel ısınma, dünyanın ortalama yüzey sıcaklıklarının artışı anlamına gelir ve esas olarak insan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının bir sonucudur. Fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma, endüstriyel süreçler ve tarımsal faaliyetler bu sorunun başlıca nedenleridir.

Küresel Isınmanın Nedenleri

1. Sera Gazı Emisyonları

Sera gazları, atmosferde ısıyı tutarak dünya yüzeyinin ısınmasına neden olur. Öne çıkan gazlar şunlardır:

• Karbondioksit (CO₂): Fosil yakıtların (kömür, petrol, doğalgaz) yanması ve ormansızlaşma ile salınır.
• Metan (CH₄): Tarım, hayvancılık (özellikle büyükbaş hayvanlar) ve organik atıkların çürümesi sırasında ortaya çıkar.
• Dinitrojen Oksit (N₂O): Tarımda kullanılan gübreler ve endüstriyel işlemlerle atmosfere salınır.
• Florlu Gazlar: Sanayi ürünlerinde ve soğutma sistemlerinde kullanılan yapay gazlardır.

2. Ormansızlaşma

Ağaçlar atmosferdeki karbonu emer ve depolar. Ormanların yok edilmesi, hem bu karbonun serbest kalmasına hem de karbon emilim kapasitesinin azalmasına neden olur.

3. Endüstriyel Faaliyetler ve Enerji Üretimi

Sanayileşmenin hız kazanmasıyla enerji ihtiyacı artmıştır. Özellikle fosil yakıtlara dayalı enerji üretimi büyük miktarda karbondioksit salınımına yol açmaktadır.

4. Tarım ve Hayvancılık

• Hayvancılık sektörü, metan gazı salınımında önemli bir rol oynar.
• Tarımda kullanılan gübreler ise N₂O emisyonlarını artırır.

Küresel Isınmanın Etkileri

1. İklim Değişikliği

• Aşırı sıcaklık artışları, kuraklık, orman yangınları, kasırga ve seller gibi hava olaylarının daha sık ve şiddetli hale gelmesine neden olur.
• Mevsim döngüleri değişir ve tarımsal üretim olumsuz etkilenir.

2. Buzulların Erişmesi ve Deniz Seviyesinin Yükselmesi

• Kutup bölgelerindeki buzullar hızla eriyor ve deniz seviyeleri yükseliyor.
• Bu durum, kıyı bölgelerinde sel riskini artırır ve adaların su altında kalmasına neden olabilir.

3. Ekosistemlerin Bozulması

• Birçok hayvan ve bitki türü, değişen sıcaklıklara uyum sağlayamayarak yok olma riskiyle karşı karşıya kalır.
• Mercan resifleri gibi hassas ekosistemler tahrip olur.

4. Sağlık Üzerindeki Etkiler

• Artan sıcaklıklar, sıcak çarpması ve sıcak hava dalgalarına bağlı hastalıkları artırır.
• Vektör kaynaklı hastalıklar (ör. sıtma, dang humması) daha geniş alanlara yayılabilir.

5. Ekonomik Etkiler

• Tarımsal verimlilik düşer, su kaynakları azalır ve enerji talebi artar.
• Doğal afetler ekonomik maliyetleri yükseltir.

Küresel Isınmayı Önleme Yolları

1. Yenilenebilir Enerji Kullanımı

• Fosil yakıtların yerine güneş, rüzgar, hidroelektrik ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek.

2. Enerji Verimliliği

• Enerji tasarruflu teknolojiler kullanmak ve enerji israfını azaltmak.

3. Ormanların Korunması ve Ağaçlandırma

• Ormanları korumak ve yeniden ağaçlandırma projelerine yatırım yapmak.

4. Sera Gazı Emisyonlarının Azaltılması

• Sanayi, ulaşım ve tarım sektörlerinde daha az karbon salımı yapan yöntemler benimsemek.
• Karbon vergisi ve emisyon ticareti gibi politikaları uygulamak.

5. Sürdürülebilir Tarım ve Hayvancılık

• Organik tarımı teşvik etmek, metan emisyonunu azaltan yöntemler kullanmak.

6. Bireysel Katkılar

• Enerji tasarrufu yapmak, toplu taşıma kullanmak ve karbon ayak izini azaltmak.
• Daha az et tüketmek ve geri dönüşümü teşvik etmek.

Küresel Eylemler

Birçok ülke, küresel ısınmaya karşı önlemler almak için uluslararası işbirliği yapmaktadır:

• Paris Anlaşması (2015): Küresel sıcaklık artışını 1.5°C ile sınırlamayı hedefler.
• Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDGs): İklim değişikliğiyle mücadeleyi temel bir hedef olarak belirler.