Küresel Çevre Fonu (GEF)

 Küresel Çevre Fonu (GEF) (Global Environment Facility (GEF))

1991 yılında tesis edilen Küresel Çevre Fonu (GEF) gelişmekte olan ülkelere çevre ile ilgili, iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik, uluslararası sular, ozon tabakasının   delinmesi, arazi bozulumu, organik   kirleticiler ve  benzeri konulardaki projeleri ve programları için hibeler ve uygun koşullarda krediler vasıtasıyla   finans desteği sağlamaktadır.   GEF'in uygulayıcı  kuruluşları, UNEP, UNDP ve Dünya Bankası'dır.

Küresel Çevre Fonu (Global Environment Facility - GEF), çevresel sorunlarla mücadele etmek ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek amacıyla kurulan uluslararası bir finansman mekanizmasıdır. 1991 yılında kurulan GEF, dünya genelinde hükümetler, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve yerel topluluklarla iş birliği yaparak çevre koruma projelerine kaynak sağlar.

GEF’in Görev ve Amaçları

• Çevresel Sorunları Çözmek: GEF, çevreye zarar veren insan faaliyetlerini azaltmak ve küresel çevreyi korumak için projeleri finanse eder.
• Sürdürülebilir Kalkınmayı Desteklemek: GEF, çevresel, sosyal ve ekonomik faydaları birleştiren projeler geliştirir.
• Uluslararası Çevre Anlaşmalarını Desteklemek: GEF, çeşitli çevre anlaşmalarının uygulanmasını desteklemek için finansman sağlar, örneğin:
  • Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC)
  • Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (CBD)
  • Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi (UNCCD)
  • Stockholm Kalıcı Organik Kirleticiler Sözleşmesi

GEF’in Öncelikli Çalışma Alanları

GEF, çevresel sorunların farklı alanlarında projelere odaklanır. Bu alanlar şunlardır:

1. Biyolojik Çeşitlilik:

   • Doğal ekosistemlerin korunması ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir kullanımı için projeler geliştirir.
   • Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerin korunmasını destekler.

2. İklim Değişikliği:

   • Sera gazı emisyonlarını azaltan ve yenilenebilir enerji kullanımını teşvik eden projelere finans sağlar.
   • İklim değişikliğine uyum sağlama programlarını destekler.

3. Uluslararası Sular:

   • Deniz ve tatlı su ekosistemlerinin korunması ve yönetilmesi için projelere destek olur.
   • Kirlilikle mücadele ve sürdürülebilir balıkçılık politikalarını teşvik eder.

4. Kuru Alanlarda Çölleşme ile Mücadele:

   • Toprak bozulmasını önlemek ve kuraklık risklerini azaltmak için projeler geliştirir.
   • Sürdürülebilir tarım uygulamalarını destekler.

5. Kimyasal Maddeler ve Atıklar:

   • Tehlikeli kimyasal maddelerin ve atıkların çevreye zararını en aza indirmeye yönelik çalışmaları finanse eder.
   • Özellikle kalıcı organik kirleticiler (POP'lar) ve ağır metallerle ilgili projeler üzerinde durur.

6. Ormanların Korunması:

   • Ormansızlaşmanın önlenmesi ve ormanların sürdürülebilir yönetimi için projelere kaynak sağlar.

GEF’in Çalışma Yapısı

1. Üye Ülkeler:GEF, 184 ülkenin üye olduğu bir yapı ile çalışır. Bu ülkeler GEF’in karar alma süreçlerine katılır.

2. Yönlendirme Kurulu:GEF’in politika belirleme ve fonların nasıl kullanılacağına karar verme yetkisi bulunan organıdır.

3. İşbirliği Yapılan Kurumlar: GEF, uluslararası kuruluşlarla birlikte çalışır:

   • Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)
   • Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)
   • Dünya Bankası
   • Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD)

4. Proje Finansmanı:GEF projeleri, yerel ve ulusal düzeydeki ihtiyaçları göz önünde bulundurarak hazırlanır ve uygulanır. GEF, bu projeleri hibeler, eş finansmanlar ve teknik desteklerle destekler.

GEF’in Örnek Projeleri

1. Biyolojik Çeşitliliğin Korunması:Amazon ormanlarının korunması için biyolojik koruma alanlarının oluşturulması.
2. İklim Dostu Enerji Projeleri:Afrika'da yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması.
3. Deniz Kirliliği ile Mücadele:Büyük Baraj Resifi’nin korunması için sürdürülebilir turizm projeleri geliştirilmesi.
4. Kimyasal Kirliliğin Azaltılması:Plastik atık yönetimi ve tehlikeli kimyasalların bertaraf edilmesi üzerine çalışmalar.

GEF ve Türkiye

Türkiye, GEF’e üye ülkeler arasında yer almakta ve çeşitli projeler için GEF fonlarından faydalanmaktadır. Türkiye'de GEF tarafından desteklenen projeler genellikle biyolojik çeşitliliğin korunması, yenilenebilir enerji ve iklim değişikliğine uyum projelerine odaklanır. Öne çıkan projeler arasında:

• Sulak alanların korunması,
• Sürdürülebilir orman yönetimi projeleri,
• Enerji verimliliği uygulamaları yer alır.

Sonuç

Küresel Çevre Fonu (GEF), dünya genelinde çevresel sorunlarla mücadele eden ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik eden en önemli uluslararası fonlardan biridir. Küresel ölçekte çevre koruma çalışmaları ve bu çalışmalara verilen destek, GEF’in öncülüğünde ilerlemektedir.