KOLUVYAL TOPRAKLAR

 Kolüvyal topraklar (döküntü topraklar) (Colluvial soils)

1)  Dağlık sahalarda eğimli yamaçlar boyunca ayrışan çeşitli   boyuttaki malzemenin dağların eteğinde birikmesi ile oluşan depo veya yamaç depoları üzerindeki  topraklar. Ana materyali kumlu ve çakıllı  olan bu toprakların fizyolojik     derinliği     fazla,      su      tutma       kapasitesi     düşüktür.

2) Kısmi yıkanma ve kaymayı da kapsayan ve yerçekimi etkisiyle oldukça dik eğimlerin  tabanında  yığılmış  toprak maddeleri,  karışık  birikintiler  ve kaya parçalarının oluşturduğu toprak.

Kolüvyal topraklar (Colluvial Soils), yerçekimi etkisiyle taşınan kaya ve toprak parçacıklarının birikmesiyle oluşan, genellikle dağlık ve engebeli arazilerde bulunan toprak türüdür. Bu topraklar, kısa mesafeli taşınma nedeniyle taşıdıkları malzemelerin köşeli ve heterojen yapıda olmasıyla karakterize edilir.

Kolüvyal Toprakların Özellikleri

1. Oluşum Süreci:

   • Kolüvyal topraklar, kaya parçalarının ve toprağın yerçekimi etkisiyle yamaç boyunca aşağıya taşınmasıyla oluşur.
   • Malzeme, suyun veya rüzgarın etkisiyle değil, tamamen yerçekimi kuvvetiyle hareket eder.

2. Bileşimi:

   • Toprak, iri çakıllar, kum, silt ve kil gibi farklı büyüklükteki taneciklerden oluşur.
   • Genellikle taş ve kaya parçacıkları köşelidir, çünkü uzun mesafeli taşınma yaşanmamıştır.

3. Yapısı:

   • Drenajı iyi olan, ancak gevşek bir yapıya sahip bir toprak türüdür.
   • Organik madde miktarı genellikle düşüktür.

4. Renk ve Görünüm:

   • Renk, toprak üzerindeki bitki örtüsü ve ana kaya tipine bağlı olarak değişir.
   • Heterojen bir yapı sergiler; toprak içinde büyük taş parçacıklarına sıkça rastlanır.

Kolüvyal Toprakların Oluşumu

Kolüvyal topraklar, genellikle şu süreçlerle oluşur:

1. Erozyon:Dağlık ve eğimli alanlarda, aşınma ve erozyon nedeniyle kayan malzeme gevşer.

2. Yerçekimi Taşınması:Gevşeyen toprak ve kaya parçaları, yerçekimi etkisiyle aşağıya doğru hareket eder.

3. Biriktirme:Malzeme, eğimin azalmasıyla yamaç eteklerinde birikerek kolüvyal toprak tabakalarını oluşturur.

Kolüvyal Toprakların Görüldüğü Yerler

1. Dağlık ve Engebeli Alanlar:Eğimin fazla olduğu yerlerde kolüvyal topraklara sıklıkla rastlanır.

2. Yamaç Etekleri:Aşınmış malzemelerin biriktiği yerlerdir.

3. Fay Hatları ve Çöküntü Bölgeleri:Jeolojik hareketlerin sık görüldüğü alanlarda kolüvyal topraklar oluşabilir.

4. Türkiye Örneği:Türkiye’de Toros Dağları, Karadeniz Dağları ve Doğu Anadolu Bölgesi gibi dağlık alanlarda kolüvyal topraklar yaygındır.

Kolüvyal Toprakların Özelliklerini Etkileyen Faktörler

1. Ana Kaya Türü:Toprağın mineral içeriği, ana kayanın özelliklerine bağlıdır.

2. Eğim:Eğimin fazla olduğu yerlerde taşınma daha hızlı ve düzensiz olur, bu da toprak heterojenliğini artırır.

3. İklim:Yağışlar, toprak taşınımını etkileyen önemli bir faktördür.

4. Bitki Örtüsü:Bitki örtüsü az olduğunda, malzemenin yerçekimi etkisiyle hareketi kolaylaşır.

Kolüvyal Toprakların Avantajları ve Dezavantajları

Avantajlar:

• Drenaj Özelliği:İyi drenaj sağlar, su birikmesi riski azdır.

• Mekanik Çeşitlilik:Farklı boyutlardaki taneleri sayesinde çeşitli kullanım alanları bulunur.

Dezavantajlar:

• Zayıf Verimlilik:Organik madde ve mineral açısından fakir olduğundan tarım için genellikle uygun değildir.

• Erozyon Riski:Gevşek yapısı nedeniyle erozyona karşı hassastır.

Kolüvyal Toprakların Kullanım Alanları

1. Tarım:

   • Organik madde ve besin takviyesi ile sınırlı tarım yapılabilir.
   • Meyve bahçeleri ve bağcılık için uygun olabilir.

2. Maden ve İnşaat Sektörü:Kolüvyal topraklar, maden cevherlerinin yüzeye yakın yerlerde biriktiği alanlar olarak ekonomik öneme sahiptir.

3. Erozyon Kontrolü:Kolüvyal toprakların bulunduğu bölgelerde ağaçlandırma yapılarak erozyon önlenebilir.

Kolüvyal ve Alüvyal Toprak Arasındaki Farklar

Özellik	Kolüvyal Topraklar	Alüvyal Topraklar
Taşınma Mekanizması	Yerçekimi etkisi	Akarsu etkisi
Tane Şekli	Köşeli, iri taneli	Yuvarlak, ince taneli
Biriktirme Alanı	Yamaç etekleri	Akarsu vadileri, delta alanları
Verimlilik	Düşük	Yüksek

Kolüvyal Toprakların Korunması ve Yönetimi

1. Erozyon Önlemleri:Teraslama ve ağaçlandırma yapılmalıdır.

2. Organik Madde Takviyesi:Gübreleme ve yeşil gübre uygulamalarıyla verim artırılabilir.

3. Sulama Kontrolü:Yamaçlarda suyun aşındırıcı etkisi azaltılmalıdır.