Kapalı Havza (Closed watershed) Ne Demek?

Kapalı Havza (ya da kapalı drenaj alanı), suyun bir şekilde denize veya okyanusa ulaşamadığı, yer yüzeyinde suyun akışının sadece dahili sulama ve göl veya gölet gibi yerel su kütlelerine yönlendirildiği bir ekosistem türüdür. Başka bir deyişle, suyun dışa çıkmadığı ve yalnızca yerel alanlarda toplanıp birikerek orada kalmaya devam ettiği havzalardır.

Kapalı Havzanın Özellikleri

1. Su Dolaşımı:

   • Kapalı havza içindeki suyun, deniz veya okyanus gibi dışarıya çıkması mümkün değildir. Su, genellikle yer altı kaynakları, göller, göletler veya nehirler aracılığıyla havza içinde döngüsünü tamamlar.
   • Ağır buharlaşma ve toprağın suyu emmesi gibi etkilerle suyun kaybı yaşanabilir, ancak bu kayıplar dışarıya gitmez.

2. Göller ve Tuzlu Su:

   • Kapalı havzalarda, suyun dışarıya ulaşamaması nedeniyle su genellikle daha tuzlu hale gelebilir. Çünkü bu havzalarda, su buharlaşırken tuz ve mineraller birikerek göllerde tuzlu su birikintilerinin oluşmasına neden olur.
   • Örnek olarak, Ölü Deniz veya Aral Denizi gibi bölgelerde görülen tuzlu su gölleri kapalı havzalara örnektir.

3. Ekosistem Özellikleri:

   • Kapalı havzalarda su, sınırlı bir alanda birikerek ekosistemi besler. Bu havzalarda, farklı ekosistemler ve biyolojik çeşitlilik olabilir.
   • Ancak, suyun dışarıya taşamaması, bazen bu havzalarda kuraklık ve su seviyesinin düşmesi gibi çevresel sorunlara da yol açabilir.

Kapalı Havzaların Örnekleri

1. Tuz Gölleri:Türkiye'deki Tuz Gölü, kapalı havzalara örnek verilebilecek bir alandır. Göl, suyun denize ulaşamaması sonucu içerdiği tuz nedeniyle tuzlu bir yapıya sahiptir.

2. Aral Denizi:Aral Denizi, Orta Asya’da yer alan ve kapalı havza özelliği gösteren büyük bir göldür. 1960'larda besleyen nehirlerin suyu yönlendirilince, Aral Denizi'nin suyu büyük ölçüde çekilmiş ve çevresindeki ekosistem bozulmuştur.

3. Ölü Deniz:Ölü Deniz, suyun denize çıkamaması nedeniyle tuzluluk oranının son derece yüksek olduğu, kapalı havza özellikleri gösteren bir göldür. Ayrıca bu bölgedeki su seviyesi oldukça düşüktür.

4. Faydalı Tuzlu Su Gölleri:Kapalı havzalardaki tuzlu göller, tuz üretimi, doğal güzellikler ve turizm açısından da önemlidir. Bu göllerin tuzu, ticari amaçlarla kullanılır.

Kapalı Havzaların Ekonomik ve Çevresel Etkileri

1. Su Kaynakları ve Tarım:

   • Kapalı havzalarda suyun genellikle dışarıya çıkamaması, bu havzalarda su kaynaklarının sınırlı olmasına yol açar. Ancak, bu su kaynakları yerel tarım için önemli olabilir.
   • Ancak, su seviyesinin düşmesi ve kuraklık gibi durumlar, ekosistem üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.

2. Çevresel Sorunlar:

   • Kapalı havzalarda aşırı buharlaşma, çevresel sorunlara neden olabilir. Bu havzalarda suyun tuz oranı arttıkça, su yaşamı ve çevre bozulabilir.
   • Ekosistem tahribatı, su kaynaklarının tükenmesi, tuzluluk oranının yükselmesi gibi sorunlar, bu havzalarda yerel halkı etkileyebilir.

3. İklim Değişikliği:

   • Kapalı havzalar, iklim değişikliğiyle de daha fazla etkilenebilir. Özellikle bu bölgelerde sıcaklık artışı ve yağış azalmaları, su seviyesinin hızla düşmesine neden olabilir.

Sonuç

Kapalı havzalar, özellikle su döngüsünün tamamlandığı ancak suyun dışarıya çıkmadığı özel ekosistemlerdir. Hem çevresel hem de ekonomik açıdan büyük öneme sahiptirler. Ancak, bu havzalarda yaşanan su kayıpları, tuzluluk oranlarının artışı ve suyun azalması gibi sorunlar, bölgenin ekosistemini ve insan yaşamını zorlayabilir.