Çevre Hukuku

Çevre hukuku (Environmental law)

Etkili ve  genel bir  çevre korumayı amaçlayan hukuksal önlemler   ve düzenlemeler. Bunlar, kanun, tüzük yönetmelikler ile uluslararası anlaşmaları kapsar.

Çevre Hukuku, çevrenin korunmasını, geliştirilmesini ve doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlamak amacıyla oluşturulmuş hukuk dalıdır. İnsan faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini önlemeyi ve azaltmayı hedefleyen bu hukuk dalı, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde düzenlemeler içermektedir.

Çevre Hukukunun Temel İlkeleri

1. Sürdürülebilirlik: Doğal kaynakların gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlikeye atmadan kullanılmasını sağlamayı hedefler.
2. Kirleten Öder İlkesi: Çevreye zarar verenlerin bu zararın giderilmesinden sorumlu olması gerektiğini ifade eder.
3. Önleme İlkesi: Çevreye zarar verebilecek faaliyetlerin, gerçekleşmeden önce önlenmesi esastır.
4. Katılım İlkesi: Çevreyle ilgili karar alma süreçlerine halkın katılımını teşvik eder.
5. Doğanın Korunması: Ekosistemin ve biyolojik çeşitliliğin korunması önemlidir.

Çevre Hukukunun Kapsamı

• Hava, su ve toprak kirliliğinin önlenmesi
• Atık yönetimi ve geri dönüşüm
• Korunan alanlar (milli parklar, doğal rezervler)
• Biyolojik çeşitliliğin korunması
• İklim değişikliği ile mücadele
• Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı
• Çevre etkisi değerlendirme (ÇED) süreçleri

Türkiye'de Çevre Hukuku

Türkiye'de çevre hukukuna ilişkin temel yasal düzenlemeler arasında şunlar bulunur:

• 2872 Sayılı Çevre Kanunu (1983): Çevrenin korunması, kirlenmenin önlenmesi ve doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi için temel çerçeveyi oluşturur.
• ÇED Yönetmeliği: Projelerin çevresel etkilerinin değerlendirilmesini zorunlu kılar.
• Atık Yönetimi Yönetmeliği: Atıkların çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesini ve geri kazanımını düzenler.
• Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve Hava Kalitesi Yönetmeliği gibi sektörel düzenlemeler.

Uluslararası Çevre Hukuku

Uluslararası çevre hukuku, ülkeler arasında çevresel iş birliğini ve uyumu teşvik eder. Önemli uluslararası belgeler şunlardır:

• Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı (Rio 1992): Sürdürülebilir kalkınma hedeflerini belirler.
• Kyoto Protokolü ve Paris Anlaşması: İklim değişikliği ile mücadeleye odaklanır.
• Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (CBD): Biyolojik çeşitliliğin korunmasını amaçlar.

Çevre hukuku, yalnızca hukuki bir alan olmaktan ziyade, toplumun, devletin ve bireylerin çevreye karşı sorumluluğunu ortaya koyan bir çerçeve olarak da değerlendirilebilir. Bu bağlamda, çevre hukukuna uyum sağlamak, çevresel farkındalığın artırılmasına ve ekolojik dengeye katkı sağlar.