Biyom Nedir?

Biyom (Biome)

1) Sahip olduğu seçkin bitki örtüsü ile karakterize  edilen ve yerel iklim koşulları tarafından desteklenen bir yaşayan çevrenin (göknar ormanı veya mera alanı gibi) ana parçası, ana ekolojik birim.

2) Belli özellikte canlıların barındığı biyolojik birim. Bu birim, damgasını vuran  ekolojik faktörlere göre  isimlendirilir. İklim   koşullarına göre zonobiyomlar  ayırt edilir. Bunlar; tropikal yağmur  ormanları,  sıcak çöller, savan, bozkır, iğne yapraklı orman bölgeleri gibi.

Biyom (Biome), belirli iklim koşulları altında benzer bitki örtüsü, hayvan türleri ve ekosistem özelliklerine sahip büyük doğal alanlardır. Biyomlar, iklim faktörlerine (sıcaklık, yağış miktarı gibi) ve coğrafi faktörlere (yükseklik, toprak yapısı gibi) bağlı olarak farklılık gösterir. Biyomlar, dünya üzerinde büyük coğrafi bölgeler boyunca yayılmıştır ve her biyom, özgün bitki ve hayvan topluluklarına sahiptir.

Biyomların Özellikleri:

1. İklim ve Hava Koşulları: Biyomlar, genellikle sıcaklık ve yağış miktarına göre belirlenir. Örneğin, sıcak çöller çok düşük yağış alırken, tropikal yağmur ormanları bol yağış alır.
2. Bitki Örtüsü: Her biyom, bölgesel iklim koşullarına adapte olmuş belirli bitki türleri ile karakterizedir. Örneğin, çöl biyomunda sukulent bitkiler yaygınken, tropikal ormanlarda yüksek ağaçlar bulunur.
3. Hayvan Popülasyonları: Her biyom, kendi bitki örtüsüne adapte olmuş, o alana özgü hayvan türlerine sahip olabilir. Örneğin, kutup biyomlarında kutup ayıları ve penguenler yaşarken, tropikal biyomlarda maymunlar ve kaplanlar bulunur.

Biyom Türleri:

1. Tropikal Yağmur Ormanları:

   • İklim: Yüksek sıcaklık ve yıl boyunca bol yağış.
   • Bitki Örtüsü: Yoğun ve yüksek ağaçlar, sarmaşıklar, geniş yapraklı bitkiler.
   • Hayvanlar: Çeşitli kuşlar, primatlar, sürüngenler ve çok sayıda böcek.
   • Özellikler: En fazla biyolojik çeşitliliğe sahip biyomdur. Amazon yağmur ormanı, bu biyomun en bilinen örneğidir.

2. Savanna (Step):

   • İklim: Yüksek sıcaklık, mevsimsel yağışlar (kurak ve yağışlı sezonlar).
   • Bitki Örtüsü: Çimenler, dağınık ağaçlar.
   • Hayvanlar: Aslanlar, zürafalar, antiloplar ve diğer otçullar.
   • Özellikler: Tropikal iklimde yer alan geniş otlaklar ve bazı ağaçların bulunduğu biyomdur.

3. Çöl (Desert):

   • İklim: Düşük yağış, yüksek sıcaklık (bazı çöllerde gece sıcaklıkları çok düşük olabilir).
   • Bitki Örtüsü: Suya dayanıklı bitkiler, sukulentler (örneğin, kaktüsler).
   • Hayvanlar: Çöl faresi, yılanlar, kertenkeleler, çeşitli böcekler.
   • Özellikler: Yağış miktarının çok düşük olduğu alanlardır. Çöller, dünyanın en kurak biyomlarıdır.

4. Orta Kuşak Çayırları (Temperate Grasslands):

   • İklim: Sıcak yazlar, soğuk kışlar, orta düzeyde yağış.
   • Bitki Örtüsü: Uzun çimenler, bazı otsu bitkiler.
   • Hayvanlar: Yaban koyunları, sığırlar, tavşanlar ve çeşitli otçullar.
   • Özellikler: Bu biyomda çimenler baskın olup, ormanlardan daha az yağmur alır.

5. Orman Biyomları:

   • Ilıman Ormanlar (Temperate Forest):

     • İklim: Ilıman sıcaklık, mevsimsel yağış.
     • Bitki Örtüsü: Ağaçlar (meşe, kayın, çam gibi), çalılar ve otsu bitkiler.
     • Hayvanlar: Ayılar, sincaplar, kuşlar, çeşitli böcekler.
     • Özellikler: Yıl boyunca farklı mevsimlere göre değişen bitki örtüsü.

   • Kuzey Ilıman Ormanları (Boreal Forest/Taiga):

     • İklim: Soğuk kışlar, serin yazlar.
     • Bitki Örtüsü: Çam, ladin gibi iğne yapraklı ağaçlar.
     • Hayvanlar: Kurtlar, alaskan kar ayıları, kuzeyli orman kuşları.
     • Özellikler: Soğuk iklimlere dayanıklı iğne yapraklı ağaçlardan oluşur.

6. Tundra:

   • İklim: Soğuk, kısa yazlar, uzun ve soğuk kışlar.
   • Bitki Örtüsü: Çalılar, yosunlar, likenler.
   • Hayvanlar: Kar ayıları, kutup tavşanları, penguenler (güney kutbu).
   • Özellikler: Sıcaklık çok düşük olduğu için bitki örtüsü oldukça sınırlıdır. Kuzey Kutbu ve yüksek dağlık bölgelerde görülür.

7. Alpine (Dağlık) Biyom:

   • İklim: Soğuk, yüksek rakımlarda değişken iklim.
   • Bitki Örtüsü: Dağ çiçekleri, otlar ve küçük çalılar.
   • Hayvanlar: Kar dağcıları, dağ keçileri, yaban keçileri.
   • Özellikler: Yüksek dağlarda yer alan ve zor yaşam koşullarına adapte olmuş bitki ve hayvan türlerine sahiptir.

Biyomların Önemi:

• Biyolojik Çeşitlilik: Biyomlar, farklı bitki ve hayvan türlerinin varlığı için önemli yaşam alanları sağlar. Her biyom, kendine özgü ekosistemlerle çevrilidir ve ekosistem hizmetleri sunar.
• Karbon Döngüsü: Bitkiler, atmosferdeki karbondioksiti alarak fotosentez yapar ve karbonu biyomlarda depolar. Bu süreç, iklim değişikliği ile mücadelede kritik öneme sahiptir.
• Su Döngüsü: Yağış ve buharlaşma gibi süreçler, biyomlarda suyun hareketini ve ekosistemlerin su ihtiyaçlarını belirler.

Sonuç:

Biyomlar, dünya üzerindeki yaşam çeşitliliğini ve ekosistemlerin sağlığını etkileyen önemli doğal alanlardır. Her biyom, farklı iklim koşulları, bitki örtüsü ve hayvan türleriyle özgün özellikler gösterir ve bu biyomların korunması, çevresel dengenin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.